Dengeli Beslenme Nasıl Olur?

Dengeli Beslenme Nasıl Olur?

Dengeli beslenme uzun süreli olarak sağlığın devamını sağlayan ve bu süre içerisinde besin eksikliği oluşum riskini en aza indirecek şekilde her besinden tüketmeyi sağlar. Besin ve Beslenme Konseyi, 1958 yılında ABD’de besinleri 4 grup altında toplanmasının uygun olduğuna karar verdi ve 1985 yılında ‘Besin Piramidi’ olarak kullanımı sağladı. Daha sonra Türkiye’de bu beslenme piramidi ‘Dört Yapraklı Yonca Modeli’ olarak şekillendi. Bu 4 grupta; birincisi, sebze ve meyve grubu, ikincisi süt ve süt ürünleri grubu.

Üçüncüsü tahıl grubu ve son olarak da kurubaklagil ve et grubu yer aldı. Yeni basımı 2015 yılında yapılmış olan, Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünün katkılarıyla yazılmış olan Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi’nde dengeli beslenme ve besin grupları ile ilgili temel bilgilere göz atabilirsiniz. Her ülkenin beslenme örüntüsü profili kendine özgü derneklerle şekil almıştır. Avusturalya’nın sağlıklı beslenme rehberi ise şöyledir. Bu yazıda 5 grup derken bahsettiği de; aslında aynı besinlerin farklı konumlandırılmasını gösteriyor; süt ve süt ürünleri, sebze, tahıllar, meyve ve kurubaklagil ve ettir.

Dengeli Beslenme Nasıl Sağlarız?

Farklı besin ögelerinden, yeteri kadar aldığımız takdirde, aslında vücudumuz için gerekli olan makro (karbonhidrat, protein ve yağ) ve mikro (vitamin, mineral, fitokimyasallar) besinlerin girişini sağlamış oluyoruz. Bu sayede, vücutta gerçekleşen biyokimyasal yolaklarda sorun olmadan, hastalık oluşmadan önlem almış oluyoruz aslında. ‘Everything in moderation’  ve ‘Variety is the key’ kalıplarının neden eskimediğini buradan da anlayabiliriz. Çünkü çeşitlilik ve miktar, diyet konusunda yanlışlarımızın temelini oluşturuyor.

Sebze ve Meyve Cildi Parlaklaştırıyor

Örnek olarak bir çalışmada, yüksek meyve ve sebze tüketen kadınlarda; ciltlerinin daha sağlıklı ve parlak olduğu bulunmuş. 12.000 Avusturalyalı arasında yapılan başka bir çalışmada ise, 5 yıldan fazla süre yüksek sebze meyve tüketen kişilerde, iyi oluş, mutluluk ve yaşam doyum düzeyi daha fazla olduğu görülmüş.

Gelelim diğer bir kavrama; Beslenme Referans Değerleri (Nutrient Reference Values) denilen kavram (Bizde Recommended Daily Allowance’dir, kısaca RDA verileri diye söyleriz.) kişinin yaş grubu, hamilelik, laktasyon gibi durumlara göre alması gereken vitamin, mineral vb değerini gösterir. Avusturalya sağlık araştırmasında, halkın tüketimleri ile almaları gereken seviyeleri incelemişler. Sonuç olarak, neredeyse nüfusun tamamında protein, C vitamini, B12 vitamini, fosfor ve selenyum seviyesi uygun çıkmış. Fakat, kalsiyum, iyot, kadınlarda özellikle demir ve folik asit eksik çıkarken; tuz tüketiminin de erkekler %76, kadınlarda %42 fazla olduğu bulunmuş.

Besinlerin Oranına Dikkat Etmek Lazım

Önleyici olarak besinleri kullanmak sonradan oluşabilecek ciddi komplikasyonları önemli oranda etkiler. Belki rahatsızlığınız en temelinde bir besin eksikliği vardır?

Not: Ne kadar dengeli ve sağlıklı besleniyorsunuz testi yapmak ister misiniz? Sonuç 38’den yukarıda ise dengeli besleniyorsunuz demektir. İlgili bağlantı: http://healthyweightweek.com.au/the-healthy-eating-quiz/

Not: Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi: http://www.bdb.hacettepe.edu.tr/TOBR_kitap.pdf

Hazırlayan: İrem Yakışıklı

Kaynaklar

1- https://theconversation.com/what-is-a-balanced-diet-anyway-72432

2- http://www.ulker.com.tr/tr/haberler/haber-detay/dort-yaprakli-yonca-modeli

3- https://www.eatforhealth.gov.au/sites/default/files/files/the_guidelines/n55_agthe_large.pdf


İrem Yakışıklı

Merhaba! Ben İrem Yakışıklı. Diyetisyenim. Başkent Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünden mezun olduktan sonra kendi üniversitemde yüksek lisansa başladım; hala devam ediyorum. Anadolu Üniversitesi’nde ‘Yaşlı Bakımı’ bölümü (açık öğretim) okuyorum. Beslenme ve diyet alanı dışında, psikoloji, nörolojik hastalıklar – özellikle Alzheimer ve Parkinson Hastalığı, beyin – bağırsak aksı, sürdürülebilir beslenme gibi ana konular üzerinde yoğunlaşsam da bunlar dışında birçok farklı konuda yazılar okuyorum. Danışanlarıma bakarken, bir yandan da Türkiye’nin ilk ve tek bilimsel diyetisyen dergisi Dytmag’de yazı işleri sorumlusu olarak çalışıyorum. Diyetisyen Nihal Tunçer’in 2015’de diyetisyenlere sunduğu bu hizmete ben de 2018’den beri destek veriyorum. Kitap okumayı seviyorum. İtalyanca öğrenmeye çalışıyorum. Bunlar dışında, edebiyatı, felsefeyi, sanatı ve müziği elimden geldiğince hayatıma dâhil etmeye çalışıyorum; kendi mesleğimle çaprazlamayı seviyorum. Beslenme ile ilgili yazılarımı, instagram’da @nutrydp hesabında, Hollanda’daki bir arkadaşımla beraber paylaşıyorum. - Danışmanlık & her türlü soru veya bilgi için; iremyak@gmail.com - Dytmag hakkında bilgi almak için; diyetisyenmagazindergisi@gmail.com

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir