Agorafobi

17 Nisan 201728 Nisan 2020 Çağlayan Taybaş 0 yorum psikoloji

İlk defa Rose adlı kadının kendini evine kapatmasıyla başladı. Amerika’da 1980 yılında korku Rose’u yıllarca evine kilitledi. Alışveriş yapmak için dışarıya çıkmayı düşündüğü zaman kollarına ve göğsüne ağrı giriyordu. Ateşi çıkıyordu ve terlemeye başlıyordu. Kalbi hızla atmaya, bacakları titremeye başlıyordu. Sokağa çıkma düşüncesinin bazen günler süren güçlü bir dehşete yol açtığını söylüyor. İki çocuk annesi, 39 yaşındaki bu kadın; milyonlarca Amerikalının yaşadığı ve agorafobi olarak bilinen halka açık alanlara çıkma korkusu yaşıyor.

Agorafobi Nedir?

Agorafobi, panik atak veya panik benzeri belirtilerden (ani baş dönmesi, ishal) bağımsız olarak insanlardan kaçmanın zor veya utandırıcı olabileceği yerlerde ve durumlarda bulunma kaygısı ile karakterize edilir. Bu her yerde olabilir. Bazen açık alanlar, toplu taşıma araçları, bir alışveriş mağazası veya evin bahçesi olabilir. Önceden agorafobi, bir panik atak yaşamak veya panik benzeri belirtilerin aniden meydana gelmesi korkusundan kaynaklanıyor diye biliniyordu. Son DSM ve ICD kılavuzlarında bu ibare kaldırıldı. Artık panik durumundan tamamen ayrı olarak değerlendiriliyor. Bu fobiler ortaya çıktıktan sonra oldukça kalıcı hale gelir ve tedavi edilmediği sürece yıllarca devam edebilir. Bu tür fobilerin giderilmesinde bazı ilaçlar ve bilişsel davranışsal terapi kullanılıyor. Eğer müdahale edilmezse çok şiddetli vakalarda insanlar evinden dışarı çıkamaz hâle gelebilirler.

Agorafobinin temelinde genetik ve çevresel etkenlerin kombinasyonunun olduğu düşünülüyor. Bu rahatsızlık çoğu zaman ailede genetik olarak aktarılıyor ya da çok stresli durumların sonrasında çıkıyor. Örneğin bir kazada sevdiğiniz birini kaybetmek veya saldırıya uğramak gibi travmatik olaylar agorafobinin oluşmasına neden olabilir. Buna ek olarak ayrılık kaygısı, travma sonrası stres bozukluğu ve majör depresyon da agorafobinin görülmesine neden olabilir. Agorafobiden muzdarip kişilerde depresyon ve madde kullanma eğilimi daha yüksektir.

Majör Depresyon

Agorafobi Tedavisi

Şimdiye kadar bilim insanları agorafobi için etkili, kesin bir tedavi yöntemi bulamadılar. Tedavi sürecinde kişilere yardımcı olmak amacıyla danışma ve bilişsel davranışçı terapi (CBT) uygulanabiliyor. Agorafobi yetişkinlerin %1.7’sini etkiliyor ve kadınlar bu konuda biraz daha şanssızlar. Kadınların agorafobiye yakalanma oranı erkeklerin yaklaşık iki katı kadar yüksek. Rahatsızlık genelde 20’li yaşların başında başlıyor. İleri yaşlarda görülme sıklığı daha düşük. Çocuklarda ise nadiren görülüyor.