İlaç Furyasına Karşı Akılcı İlaç Kullanımı
Biliyor musunuz Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) çalışmaları dünyada 30 yıldan beri sürdürülmektedir. Akılcı ilaç kullanımını hiç duydunuz mu ya da sağlık bakanlığının bu konuda ki posterlerine denk geldiniz mi? Son 6 ay içinde hastanenin acil kapısından dahi giriş yaptıysanız muhakkak karşınıza çıkmıştır bu posterlerden biri fakat görmediğinizi düşünüyorsanız bu demektir ki; dikkatiniz çekilmeyi başarılamamış. Aslında çok mühim bir konu olmasına karşın dikkatinizi çekemememiz bu konuda ki birey, toplum ve devlet olarak eksiklerimizi gözler önüne sermektedir.
Akılcı İlaç Kullanımı nedir?
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre akılcı ilaç kullanımı bireylerin sağlık durumlarına göre uygun ilacın doğru doz ve sürede, en düşük fiyatta temin edebilmeleridir. Bu uygulamanın amacı bireyleri ilaçlara özellikle antibiyotiklere, ağrı kesicilere düşkünlüğünden kurtarmak, bireyi bilinçlendirmek, bilinçsizce ve yanlış ilaç kullanımının önüne geçmektir. Her baş ağrısında ağrı kesicilere koşulmasını, her öksürükte antibiyotiğe sarılmayı önlemeyi amaçlayan bir uygulamadır.
Geçmişte ağızdan alınan antibiyotikler ile kısa sürede iyileşen bir enfeksiyon, örneğin boğaz enfeksiyonu için günümüzde hastanın hastaneye yatarak damardan tedavi alması gerekebiliyor. Bunun nedeni mikropların antibiyotiklere karşı geliştirdikleri dirençtir. Bakterilerin antibiyotiklere direnç geliştirmesi genel olarak gereksiz yere, yetersiz dozda veya sürede antibiyotik kullanımı ile ilişkilidir. Antibiyotikler mikrobik hastalıkların tedavisinde çok önemli yer tutan ilaçlardır. Ancak günümüzde bazı hastalıkların tedavisinde kullanılacak antibiyotiği seçerken hekimler zorlanmakta, hasta kişiler de tedavi güçlükleri ile karşı karşıya kalmaktadır. Gereksiz antibiyotik kullanımının ciddi sağlık sorunlarına yol açtığının farkına varmalıyız. Özellikle çocuklarda bakterilere karşı direncin azaldığını ve iyileşemeyen hastalarla, geçmeyen hastalıkların her geçen gün arttığını hekimlerimiz ve hastane verileri söylüyorlar.
Herkesin Evinde Küçük Bir Eczane Var
Maalesef buzdolabı kapaklarımız artık ecza dolaplarından farksız durumda. Bunu düşünelim. Ne ara bu kadar ilaç biriktirdik dolap kapaklarımızda? Yanlış anlaşılmak istemem tabi ki ilaç elzem olduğunda kullanılmalıdır. Birçok hastalığı engelleyen, durduranda ilaçlardır. Hastalığın tedavisinde kullanırız. Benim burada ele aldığım ilaç bağımlılığı. Belki bu tabiri ilk defa duyanlarımız vardır ama üzülerek belirtmeliyim ki günümüz hastalıklarından biri olmak konumuna gelmiş bulunmakta bu durum.
Aslında hekimimize gitmek varken neden evdeki ilaçlar ya da internet, medya ve arkadaşlardan edinilen bilgilere güveniyoruz? Oysaki doktorlarımıza bu kadar güvenirken onlara danışmamak neden? Yapılan anketlerde bireylerin reçetesiz ilaç kullanma nedenleri arasında baş ağrısı, nezle ve gribin en fazla yer aldığı saptanmıştır. Üniversite öğrencileri arasında yapılan bir araştırmada bireylerin yarıdan fazlasının son bir ayda ilaç kullandıkları ve bunların %23,2’sinin reçetesiz ilaç kullandığı, reçetesiz olarak kullandıkları ilaçların %61,5’inin ağrı kesici , %39,5’inin antibiyotik olduğu belirlenmiştir.
Bilinçsizce İlaç Almak
Ülkemizde bireyler ekonomik sıkıntılar gibi çeşitli nedenlerle sağlık kurumuna başvuramama veya sağlık kurumuna gidecek zamanı bulamamadan dolayı hekime gitmemektedir; Stres ve psikolojik sorunlar gibi nedenler yüzünden bireylerin ilaçları bilinçsizce ve yanlış tükettikleri gözlenmiştir. Bu durumların önüne geçmeyi kendimize bir borç bilmeliyiz. Kendimize ve ülkemize bu iyiliği yapmalıyız. Ülkemiz dedim evet çünkü bilinçsiz ilaç kullanımı ülkemizde ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Türkiye İlaç Sektörü 2017 raporunu okunuz mu? Türkiye İlaç Sektörü 2017 raporuna göre, 2016 yılında Türkiye’de 2 milyar kutu ilaç satışı gerçekleşti. İlk sırada ağrı kesiciler yer aldı, hemen arkasında da antibiyotikler. Rapora göre, Türkiye ilaç pazarı geçtiğimiz yıl 2015 yılına kıyasla yüzde 17 büyüdü ve 2016 yılında Türkiye’de 2 milyar kutu ilaç satışı gerçekleşti. Cem Baydar; 2020 yılında Türkiye’nin dünyanın 14’üncü en büyük ilaç pazarı olacağının altını çizerek önümüzdeki 5 senede çift haneli büyümenin devam edeceğini bildirdi. Bu uçuk rakamların her birimizin cebinden çıktığını unutmamalıyız ve bu tasarrufu aslında kendimize ve ailemize yaptığımızın farkına varmalıyız.
Bilinçli ve doğru ilaç nasıl kullanılır bunu da dile getirelim yazımızın sonunda. Hekimimize başvurduğumuzda reçetemizde yazan ilacı, yazan dozajda ve öngörüldüğü süre boyunca kullanılması doğru ilaç kullanımıdır. Herhangi bir rahatsızlık durumunda hemen dolap kapağımızdaki ilaçlara koşmamak ise bilinçli ilaç kullanımıdır.
Akılcı İlaç Kullanımı Nasıl Fayda Sağlar?
Akılcı ilaç kullanımı, uygunsuz ilaç kullanımını önleyerek bireyin yaşam kalitesini artırmayı amaçlar. Değinmek isterim ki biz Diyetisyenlerde bunun için varız. Yaşam kalitenizi yükseltmeyi amaçlarız. Kilo alıp verdirmek değildir tek görevimiz. Ayrıca o kilo aldırma yahut kaybettirme aşaması sizin nefes alış verişlerinizi dengeye girmesinden tutun ki bütün kalıtsal hastalıkların ortaya çıkmasını engellemek içindir. Hemen her hastalıkta ilaca koşmamalıyız diyorum ya yazımda örneğin; ateş yükselmesine sirkeli suyun iyi geldiğini bütün ebeveynlerimiz biliyor ve etkili tedavi yönetimidir. Tansiyon yüksekliğinde limon yememiz veya düşüşünde tuzlu bir ayran içmemiz de o an etkili tedavi sağlıyor tabi hastalığın derecesi önemli burada fakat bunları diyetisyen bilir. Sizler devlet hastanelerinde kan sonuçlarınızla hekimizinden diyetisyene önerilmeyi istemeli, hastalık veya özel durumunuza bağlı olarak bir beslenme programı oluşturmalısınız. Bunu siz istemelisiniz. Tabi ki hastalığınızın derecesine ya da özel durumunuza bağlı kalarak bu listeler oluşturulur ve ilacınızdan maksimum faydayı sağlarsınız. Buradan da anlaşılacağı gibi reçetemizdeki ilaçlarla akılcı İlaç kullanımıyla ve doğru beslenme programıyla yaşamak her ferdin kendine yaptığı iyiliktir.
Hazırlayan: Derya Bayraktar
