Uykudaki Hareketleri Kaydeden Teknoloji: Aktigraf

Daha önce uyku ile ilgili bir şikayetinizden dolayı doktora gittiniz mi ya da çevrenizde uyku bozukluğu olan tanıdığınız var mı? Herhangi bir sebepten dolayı uyku kliniğine yolunuz düşmüşse aktigraf cihazını duymuşsunuzdur. Uykusuzluk yapay ışıklandırma ve endüstrileşmenin ilerlemesi ile beraber hayatımızda sıkça gördüğümüz bir sorun haline geldi. Amerika’da yapılan araştırmalar Amerika halkının %15-40’ının uykusuzluktan muzdarip olduğunu gösteriyor. Örneğin, bazı yetişkinler uykuda nefes almayı bırakıyor (uyku apnesi), bazıları uykuya dalmakta ya da uykuyu sürdürmekte sorunlar yaşıyor (uykusuzluk), çok küçük bir yüzde ise hiçbir ön uyarı olmaksızın uyanıklık halinden derin uykuya çok çabuk geçiyor (narkolepsi) ve 5 yaşın altındaki çocukların aşağı yukarı %25’i uyku bozukluğu çekiyor.

Aktigraf Uyku Kalitesini Ölçmüyor, Uyku Alışkanlıkları Hakkında Bilgi Veriyor

Uykudaki hareketleri zamana bağlı olarak kaydeden aktigraf cihazının birçok kullanım alanı vardır. Örneğin sirkadyen ritim bozukluklarının tespitinde, kişiye uygulanan uyku tedavisinin ne derece yararlı olduğunun değerlendirilmesinde ve uyku düzeninin belgelendirilmesinde aktigraf yaygın bir şekilde kullanılır. Bu cihaz uyku kalitesini ölçen bir test değildir. Doğal uyku ortamındaki uyku alışkanlıkları hakkında bilgi edinilmesini sağlar.

Kullanımı Çok Kolay ve Klinik Olarak Çok Faydalı

Aktigrafın ilk kullanım alanı 1950’li yıllarda mekanik sensörler yardımıyla çocuklardaki psikolojik bozuklukların saptanmasıydı. Piezoelektrik sensörlerinin, lityum pillerinin gelişmesiyle dijital bilginin elde edilmesi ve depolanması kolaylaştı. Teknolojideki bu gelişmelerle aktigraf cihazı aylarca bilgiyi kaydedebilir seviyeye ve uykudaki hareketleri saptayabilir düzeye ulaştı. Uyku ve uyanıklılığın cihaz tarafından tanıması için hala yazılım programları geliştirilmeye devam ediyor. Cihazın küçük boyutlarda ve hafif olması hastaların günlerce hastanede kalmalarını da gerektirmiyor. Hastanın cihazı bir saat gibi bileğine takıp uyuması yeterli. Tek dikkat edilmesi gereken hastanın odada tek başına uyuması gerektiği.

1995 yılında Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi (AASM) cihazın uyku çalışması için bir araştırma aracı olarak kullanıldığı ancak klinik yararlılığının belirsiz kaldığı sonucuna vardı. Bu ifade, 2002 yılında aktigrafinin potansiyel kullanımını göstermek için genişletildi. Klinik ortamda uykuyu ölçmek için kullanıldı  ancak kanıtların gücü hala zayıf kalmıştı. 2007 yılındaki güncellenmiş bir raporda, artan araştırma literatürü, özellikle sirkadyen ritim bozuklukları, uykusuzluk, aşırı uyuma ve obstrüktif uyku apnesinin (OSAS) değerlendirilmesinde klinik uygulamaya yönelik olarak akigrafinin kullanılmasını desteklemiştir.

Hazırlayan: Rukiye Akgün

Kaynak: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3109647/