Makaleler

Demans ve Alzheimer Hastalığı Arasındaki Farklar Nelerdir?

Alzheimer Hastalığı ve Demans Arasındaki Farklar

Demans ve Alzheimer hastalığı ile pek çok ortak belirti taşır ama aslında bu iki rahatsızlık birbirinden farklıdır. Demans halk arasında bunama olarak bilinir. Bunama pek çok kişinin etrafında, özellikle yaşlı bireylerde gözlemlediği rahatsızlıklardan biridir. Demansın yelpazesi epey geniştir. Ancak Alzheimer hastalığı kendine has fizyolojik belirtilerle özel bir yeri vardır. Bazı doktorların bile demans ve Alzheimer hastalığı arasında ayrım yapamadığını gördüm. “Eskiden bunama diyorlardı, şimdi adı Alzheimer oldu, aslında aynı şey” diyen doktorlar var. Demans ve Alzheimer hastalığı aynı şey değildir. Biri, diğerinin alt kümesidir.

Demans ve Alzheimer Hastalığı Nedir?

Demans beyinde birlikte görülen belirtiler veya tek bir belirtidir yani bir sendromdur. Demansı bir hastalık olarak teşhis etmek, nitelemek doğru değildir. Bu daha çok hafıza kaybı, düşünme sorunları ve konuşma güçlüklerini kapsayan belirtiler olarak tanımlanmalıdır. Demanslar beyin hücrelerinin (nöronlar ve glia hücreleri) hasar görmesiyle ortaya çıkar. Alzheimer hastalığının tau proteinlerinin birikmesi, beta amiloid plakları gibi daha kesin belirtileri vardır ve beyni yok eden bir hastalıktır. Bu yüzden Alzheimer hastalığı aslında demansın en yaygın sebeplerinden biri olarak kabul edilir.

Bir kişiye demans teşhisinin konulması için kişinin bilişsel işlevlerinin bazılarında bozulma ve davranışlarında değişiklikler olmalıdır. Herkesin hafızası süper olmayabilir. Bazı kişilerin bellekleri yaşla beraber zayıflayabilir, bazı şeyleri unutabilir. Ancak bu unutkanlık günlük yaşamı etkileyecek boyuta gelirse ve sosyal sorunlara neden olursa o zaman demansı işaret edebilir. Biraz unutkan diye kimseye demans teşhisi konulmaz. Konuşma bozuklukları, görsel algı, problem çözme ve odaklanmada yaşanılan sorunlar da demansa işaret eder. Bazı hastalar duygularını kontrol etmekte çok zorlanır, kişilikleri değişebilir. Orta seviyelerde hayat kalitesini düşüren bu rahatsızlık ilerleyen aşamalarda kişiyi başka insanlara muhtaç hale getirir.

Demansın belirtileri ve işaretleri beyindeki sağlıklı nöronlar öldüğünde, arkadaşlarıyla konuşmadığında veya doğru çalışmadığında ortaya çıkar. Yalnız bir nöronun beyne hiçbir faydası yoktur. İnsanlar yaşlandıkça beyin hücreleri ölmeye başlar. Bu yüzden demansın görülme oranı da yaşla beraber artış gösterir. Unutkanlık gibi bilişsel işlevlerin sekteye uğraması normal yaşlanma sürecinde görülebilecek şeylerdir. Ancak bu durum çok ağır olursa ve hayatı ciddi oranda olumsuz etkilerse bir doktora görünmekte fayda vardır.

Kafa Travması Yaşamak Demansın Ortaya Çıkmasına Neden Olabilir

Alzheimer Hastalığı Bir Demans Türüdür

Demans ve Alzheimer hastalığı birbirinin aynısı olarak görülmemelidir. Alzheimer hastalığı Amerika’da en fazla öldüren 6. hastalıktır. Hatta yakın zamanda kanser ve kalp hastalıklarının ardından 3. sıraya yerleşebilir. Tüm demans çeşitlerinin 50-70%’inin ortaya çıkışının asıl faili Alzheimer hastalığıdır. Demansın nedenleri o kadar geniştir ki, seerbest radikallerden tutun, Creutzfeldt-Jakob hastalığına kadar pek çok etken bu yelpazede yer alabilir. Demansın nedenlerini ve belirtilerini tanımlarken yaşlılığın getirdiği bedensel ve zihinsel yavaşlamayı hemen demans sınıfında değerlendirmemeliyiz. Kişi yaşlanırken beden ve zihin işlevlerinin yavaşlaması insan fizyolojisinin doğal bir sonucudur. Ancak olması gerekenden çok hızlı olmamalı ve sonuçları hayatı alt üst etmemelidir.

Demansın farklı nedenleri olduğu kadar çok farklı türleri de vardır. Lewy body demans, frontotemporal demans, vasküler demans bunlardan bazılarıdır. Birçok zaman hastalarda birden fazla demans türünün semptomları aynı anda görülür. Örneğin, aynı anda Alzheimer hastalığı ve vasküler demans hastası olabilirsiniz.

Amiloid Beta Plakları ve Oligomerleri

Demansın belirtileri çok değişkendir ve hafıza sorunları, iletişim, dil güçlükleri, odaklanma ve dikkat kaybı, muhakeme becerisinin ve görsel algının zayıflaması demansın yaygın görülen belirtilerindendir. Ancak farklı tür demanslar farklı türde beyin hasarlarıyla ilişkilidir. İlaveten, demanslı hastaların 10%’u aynı anda birden fazla çeşit demanstan muzdariptir. En yaygın görülen kombinasyon Alzheimer hastalığı ve vasküler demanstır.

Tau ve Amiloid Proteinleri

Alzheimer hastalığı özünde bir çeşit demanstır ve nöronların içinde ve dışında belirli proteinlerin birikmesi sonucu oluşur. Yukarıda bahsettiğimiz biriken tau ve beta amiloid proteinleri nöronların sağlıklı bir şekilde işlev görmesini, iletişim kurmasını engeller. Bunun sonucu olarak nöronlar arasında sinyal iletim kesintileri oluşur, nöronlar ölür ve beyin dokusu kaybolmaya başlar.

Alzheimer Hastalığı’nın Hücresel Boyutu

Alzheimer hastalığı ile demansın arasındaki en büyük fark şudur. Kişiye demans teşhisi konduğunda aslında arkasında ne olduğu bilinmeyen belirtilere dayanılarak bu rahatsızlığa demans denir. Alzheimer hastalığında ise durum daha farklıdır. Belirtilerin arkasındaki nedenler tam olarak bilinir. Ayrıca Alzheimer hastalığı belki önlenebilir ama tersine döndürülemezken bazı demans türleri iyileşebilir. Örneğin beslenmeden veya ilaç etkileşimlerinden kaynaklanan demans türlerinde bu etkenler düzeltildiğinde belirtiler de ortadan kalkabilir.

Hazırlayan: Çağlayan Taybaş

Kaynaklar
  1. http://www.medicaldaily.com/alzheimers-vs-dementia-how-they-differ-and-what-do-393669
  2. http://www.alzheimers.net/difference-between-alzheimers-and-dementia/
  3. http://www.alz.org/what-is-dementia.asp

Çağlayan Taybaş

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Moleküler Biyoloji ve Genetik mezunuyum. Şu an klinik araştırma sektöründe çalışıyorum.Bilimsel araştırmaların yanında başlıca hobilerim satranç, bisiklet sürmek, pilates ve latin dansları oldu.Mezun olduktan sonra askere gitmeden önce sinirbilim.org'u kurdum. Şu an iş ve özel hayatım çok yoğun olduğu için eskisi gibi yazamıyorum. Bana herhangi bir soru sormak isteyen varsa c.taybas@gmail.com'a mail atabilirler.

7 thoughts on “Demans ve Alzheimer Hastalığı Arasındaki Farklar Nelerdir?

  • Nevriye Binyıldız

    Teşekkürler Ali Cağlayan Tanbaş.Demans lie Alzhaimer arasındaki farkı merak ediyordum.Super.

    Yanıtla
    • caglayantaybas

      Faydalı olabiliyorsak ne mutlu 🙂 İyi okumalar

      Yanıtla
      • Su Altay

        Harikasınız… Çok Teşekkürler…
        Tebrik Ediyorum…
        9 yıldır annemin raporundaki,
        Demans, Alzheimer tanısını sayenizde anlayabildim..
        Başarılarınızın devamını diliyorum…

        Yanıtla
        • Çağlayan Taybaş

          Faydalı olabildiysek ne mutlu 🙂

          Yanıtla
  • Serap sayılan

    Sevgili çağlayan 90 yasinda bir teyzemiz var (isyerimde) demans oldugu soylenmisti ama bence alzheimer. Hiperaktif gibi bir konuya kitlendigi zaman cok yoruyor. Cocuklar geldi veya annem geldi veya ekmek istemek veya doydum gibi konulardan birine kitlendigi zaman yerinde tutamiyoruz. Benim sorum su. Acaba bu hastaligi daha sakin gecirmesi icin ilac varmi. Cunki hem bize hem kendisine cok yorucu oluyor sevgiler

    Yanıtla
    • Çağlayan Taybaş

      Merhaba,
      Belki bu belirtileri azaltacak bir ilaç vardır. Bir nörologa danışmanızda fayda var. Geçmiş olsun.

      Yanıtla
  • emel ataç

    son paragrafta geçen beslenme veya ilaç etkileşimleri kaynaklı demans bölümünü biraz açar mısınız? ne tip beslenme ya da ne tip ilaçların böyle etkileri olanilir şimdiden teşekkürler

    Yanıtla

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir