Antibiyotikler Yeni Nöronların Üretimini Durduruyor!

Bakteri kökenli enfeksiyonlarda çoğumuz antibiyotiklere sarılırız. Hatta hiçbir işe yaramamasına rağmen virüs kökenli hastalıklarda bile gereksiz bir şekilde antibiyotik kullanıyoruz. Ülkemizde Sağlık Bakanlığı sürekli fazla antibiyotik kullanımının zararlarından bahsediyor. Antibiyotik kullanımı sıklaştıkça bakterilerin de antibiyotik direnci artıyor ve hastalığı yenmek için daha yüksek dozlara ihtiyaç duyuluyor. Şimdi ise antibiyotik kullanımının başka bir zararı bulundu: yeni beyin hücrelerinin oluşmaması.

Antibiyotikler Hipokampüsü Vuruyor

Bakterileri öldürmeye yetecek kadar antibiyotik alırsanız beyninizin hipokampüsündeki yeni nöronların üretimi duruyor. Son yıllarda yapılan çalışmalara göre yetişkinlerde yeni sinir hücreleri üretilebiliyor ve buna nörogenez (neurogenesis) adı veriliyor. Yetişkinlerde günde ortalama 700 sinir hücresi beynin hipokampüs adını verdiğimiz bölgesinde üretiliyor. Hipokampüs bildiğimiz üzere ruhsal durumumuzu belirleyen, öğrenme, bellek, duygular üzerinde etkin rol oynayan hayati öneme sahip bir bölge. Yani eğer yeni sinir hücreleri üretimini engelleyecek bir şey yaparsak hipokampüste bazı bellek sorunlarına yol açacak oluruz. Aynı zamanda uzun süreli stres ve depresyonda hipokampüsün hacminin küçülmesine neden olur.

İnsan beyninde nöronlar kendini çoğaltamasa da nöral kök hücrelerden yeni nöron oluşumu az sayıda yapılıyor. Beynin sadece belirli bölgelerine nakledilen nöronlar sürekli araştırılıyor ancak daha nörogenez hakkında çok az bilgiye sahibiz. Üretilen yeni nöronların nakledildiği bölgelerden biri de hafıza konusunda beynimizin dinamosu olan hipokampüsün dentate girus adlı bölümüdür. Bu nöronlar sürekli faal olduğu zaman bunlardan gelen elektrik sinyalleri de nöral kök hücreleri uyararak yeni nöron oluşumunu tetikler.

Beyin İşlevleri Zayıflıyor

Almanya’da Berlin Max-Delbrueck Merkezi’nde çalışan araştırmacılar önce uzun süreli kullanılan antibiyotikler ile hastaların beyin işlevlerinin zayıfladığını farkettiler. Başta bunu hastalığın yerine bağladılar ve diyet, egzersizle beyin işlevlerini tekrar eski haline getirmeyi başarıyorlardı. Ekip bağışıklık sisteminin beyin hücrelerinin üretimini etkileyebildiğini gösteren bir araştırmayla karşılaştıklarında antibiyotikler konusunu da düşündüler. Acaba antibiyotikler de nörogenezi durduruyor olabilir miydi? Literatürdeki araştırmalara baktıklarında hem bağışıklık sistemi, hem beyin dokusu hem de bağırsaklardaki bakteri florasını kapsayan çok az araştırma olduğunu gördüler.

Yapılan araştırmalar bağırsak mikroplarını öldürmeye yetecek miktardaki antibiyotiğin nörogenezi durdurduğunu ve bu yüzden hafızayı zayıflattığını gördü. Normalde hipokampüste ömür boyu yeni nöronlar üretilir. Daha sonra ekip bu bölgede beyaz kan hücrelerinin sayısında da düşüş olduğunu gözlemledi. Antibiyotiğin yarattığı hasarı düzeltmek için araştırmacılar prebiyotik kullanarak bağırsaklardaki bakteri popülasyonunun onarılması gerektiğini belirtiyorlar.

Hazırlayan: Çağlayan Taybaş

Kaynak

https://www.sciencedaily.com/releases/2016/05/160519130105.htm