Bebeklerde Bağlanmanın Önemi ve Bağlanma Stilleri

Bebek ile birincil bakıcı arasında oluşan güçlü duygusal iletişime bağlanma adı verilir. Bağlanma, genellikle ilk bir yıl içerisinde oluşur. Çoğunlukla birincil bağlanma anneye olmasına rağmen bebeklerin yaşadığı çevreye bağlı olarak bazen babaya veya bakıcılık rolünü üstlenen kişiye de bebeğin bağlanması mümkün. Peki, bebek bağlanacağı kişiyi nasıl seçiyor?

Bebeklerin ilk 6 aya kadar gözdeki konilerin tam gelişmemesinden dolayı görme duyuları tam olarak işlevini yerine getiremez. Görebilecekleri mesafe yaklaşık 17,5-25 cm olup beslenme sırasında anneleriyle olan mesafeye denktir. Bebekler, annelerinin kokusunu sesini doğum öncesinde; yüzünü ise doğumla birlikte tanımaya başlar. Araştırmalara göre annelerin bebekleriyle kurduğu göz teması, ve birincil ihtiyaçlarına (yeme, içme, barınma, sevgi) cevap verme süreleri bebeklerin güven duygusunun oluşmasında çok yüksek oranda etkilidir.

Bağlanma Türleri

Mary Ainsworth ve meslektaşları, annelerin ve yabancıların bebeklerden ayrılma ve geri dönmeleri durumunda bebeklerin gösterdiği tepkilere bağlı olarak dört bağlanma stili belirlemişlerdir.

Güvenli Bağlanma: Güvenli bağlanan bebekler, anneleri odadan ayrıldıklarında üzgündü. Anneleri geri döndüğü zaman kolayca sakinleşiyorlardı, yabancı geldiğinde annelerine sığınıyorlardı.

Kaçıngan Bağlanma: Anneleriyle veya yabancıyla hiçbir iletişim kurmadılar, onların varlığına veya yokluğuna çok az tepki verdiler.

Kararsız Bağlanma: Annelerinin varlığına rağmen yabancının varlığından çok hoşnutsuz oldular. Anneleri ayrıldığı zaman şiddetle protesto edip anneleri geri döndüğünde tekmeleyerek karışık davranışlarda bulunmuşlardır.

Dağınık Bağlanma: Herhangi bir kategoriye uymayan bebeklere dağınık bebekler demişlerdir. Bu tür bebekler anneleriyle olan göz temasından kaçınmış, genellikle şaşkın, depresif ve korkulu bir yüz ifadesine bürünmüşlerdir.

Bebeklikteki Bağlanma Yetişkin Hayatı Nasıl Etkiler?

Biliyoruz ki insanlar olarak birbirimize ihtiyacımız var ve bağlanmak zorundayız. Temel duygusal ihtiyaçlarımızı bağlanmadan karşılamak ne yazık ki mümkün değildir. Mary Ainsworth’un çalışmalarına göre eğer bebekliğinizde birincil bakıcınıza güvenli bağlandıysanız yakın ilişkileri devam ettirme eğilimindesinizdir ve duygularınızı karşı tarafla paylaşmaktan çekinmezsiniz. Kaçınan bağlanma oluşmuşsa muhtemelen anneniz uzak ve mesafeli davranışlar sergiliyordu, bu da sizi zamanla bağımsız hissettirmiş olması mümkün. Yakın ilişkiler size boğucu geliyor ve çok sayıda kısa süreli ilişkiyi tercih ediyor olabilirsiniz.

Kararsız bağlandıysanız ise annenizin size tutarsız şekilde davranmış olma olasılığı bir hayli yüksek. Sizin duygusal ihtiyaçlarınızı karşılamak için ‘savaşçı’ haline getiren kişi anneniz olabilir. Eğer bu tür bir bağlanma modeli sizde varsa sürekli ilgiye muhtaç ve sevginin her zaman daha fazlasını istiyor olabilirsiniz. İlişkiniz var ise bu ilişkiden kolaylıkla kopamıyor oluşunuzun sebebi kararsız bağlanma olabilir.

Bağlanma Türü Değişebilir mi?

Bağlanma motifiniz ilk 6 ay içerisinde oluşuyor olsa da hiçbir şey için geç kalmış değilsiniz. Pratikler yaparak ve yeni yetenekler öğrenerek daha güvenli bir bağlanma stili oluşturabilirsiniz.

Kendinize Yukarıdan Bakın!

Neye ihtiyaç duyduğunuzu ve ne hissettiğinizi anlamaya çalışın. Kendinize olası olay örgüleri kurun ve tepkilerinizin ne olabileceğiyle ilgili fikirler yürütün. Bağlanma stillerinden hangisinin sizin günlük yaşantınıza daha benzer olduğunu bulmaya çalışın.

Duygularınızı Paylaşın!

Yakın çevrenizle kendiniz hakkında hissettiklerinizi paylaşın. Çevrenizin sizin hakkınızdaki görüşleri toplayıp kendiniz hakkında öz eleştiri yapın. Günlük tutmak veya düşündüklerinizi bir yere yazmak da farkındalığınızı arttırmada ışık tutabilir.

Bağlanma modelini değiştirmek sanılanın aksine oldukça zordur ve çoğu durumda bir uzmanla çalışılması gerekir. Bu nedenle eğer kendinize meydan okumak isterseniz nazik olup sakin kalmayı unutmayın.

Hazırlayan: Melisa Özdemir

Kaynaklar

Ciccarelli, S.K., White, J.N. (2015). Psikososyal Gelişim. Bir Keşif Gezintisi,300-302

Karakaş NM, Şahin Dağlı F. The importance of attachment in infant and influencing factors. Turk Pediatri Ars 2019; 54(2): 76–81.