Beyaz Kan Hücreleri Nedir?
Beyaz kan hücreleri, vücudunuzu enfeksiyondan koruyan bağışıklık sisteminizin bir parçasıdır. Bu hücreler, vücudunuza giren bilinmeyen organizmalara saldırarak yaralanma veya hastalığa yanıt vermek için kan dolaşımınızda ve dokularınızda dolaşırlar. Lökositler olarak da bilinen beyaz kan hücreleri vücudunuzu enfeksiyondan korumaktan sorumludur. Bağışıklık sisteminizin bir parçası olarak beyaz kan hücreleri kanınızda dolaşır ve yaralanma veya hastalığa yanıt verir.
Beyaz Kan Hücreleri Ne Yapar?
Beyaz kan hücreleri vücudunuzu enfeksiyona karşı korur. Beyaz kan hücreleriniz kan dolaşımınızda ve dokularınızda dolaşırken, enfeksiyonun yerini tespit eder ve vücudunuzu bilinmeyen bir organizmanın saldırısına karşı korumaya yardımcı olmak için diğer beyaz kan hücrelerine konumlarını bildiren bir ordu generali görevi görür. Beyaz kan hücresi ordunuz geldiğinde, organizmaya bağlanacak ve onu yok edecek antikor proteinleri üreterek işgalciyle savaşırlar.
Beyaz kan hücreleriniz kan dolaşımınızdadır ve enfeksiyon bölgesini bulmak için kan damarı duvarları ve dokularından geçer. Beyaz kan hücreleri, isminin aksine renksizdir ancak mikroskop altında incelendiğinde ve boya ile renklendirildiğinde çok açık mor ila pembe renkte görünebilirler. Bu son derece küçük hücreler, belirgin bir merkez zarına (çekirdek) sahip yuvarlak bir şekle sahiptir. Beyaz kan hücrelerini çok küçük oldukları için ancak mikroskop altında görebilirsiniz.
Beyaz kan hücreleri kanınızın %1’ini oluşturur. Vücudunuzda beyaz kan hücrelerinden daha fazla kırmızı kan hücresi vardır.
Beyaz Kan Hücreleri Üretimi
Kemiklerinizin içindeki yumuşak dokuda (kemik iliği) beyaz kan hücresi oluşumu meydana gelir. Timus bezinde (T hücreleri), lenf düğümlerinde ve dalakta (B hücreleri) iki tür beyaz kan hücresi (lenfosit) büyür. Beyaz kan hücreleri, kemiklerinizin yumuşak dokusunda (kemik iliği) vücuttaki diğer hücrelere (kök hücre) dönüşen hücrelerden kaynaklanır.
Beyaz Kan Hücrelerinin Türleri Nelerdir?
Beş tür beyaz kan hücresi vardır:
- Nötrofiller: Bakterileri, mantarları ve yabancı kalıntıları öldürerek vücudunuzun enfeksiyonlardan korunmasına yardımcı olun.
- Lenfositler: Viral enfeksiyonlara karşı koruma sağlayan ve enfeksiyonla (antikorlar) savaşmanıza yardımcı olacak proteinler üreten T hücreleri, doğal öldürücü hücreler ve B hücrelerinden oluşur.
- Eozinofiller: Parazitleri ve kanser hücrelerini tanımlayıp yok eder ve bazofillere alerjik tepkinizde yardımcı olur.
- Bazofiller: Öksürme, hapşırma veya burun akıntısı gibi alerjik tepkilere neden olurlar.
- Monositler: Hasarlı hücreleri temizleyerek enfeksiyona karşı savunun.
Beyaz kan hücrelerini etkileyen yaygın durumlar ve bozukluklar nelerdir?
Beyaz kan hücresi sayınız düşükse enfeksiyonlara (lökopeni) yakalanma olasılığınız yüksektir. Beyaz kan hücresi sayınız çok yüksekse (lökositoz), bir enfeksiyonunuz olabilir veya lösemi, lenfoma veya bağışıklık bozukluğu gibi altta yatan bir tıbbi durumunuz olabilir.
Sayınızın çok yüksek veya çok düşük olabileceği beyaz kan hücresi durumlarının belirtileri şunları içerir:
- Ateş, vücut ağrıları ve titreme.
- Kırmızı, şişmiş, irin sızdıran veya iyileşmeyen yara.
- Sık enfeksiyonlar.
- Sürekli öksürük veya nefes almada zorluk.
Her gün yaklaşık 100 milyar beyaz kan hücresi üretmeniz normaldir. Kan alımını tamamladıktan sonra bir test, mikrolitre kan başına hücre sayısına eşit olan beyaz kan hücrelerinizi sayar. Normal beyaz kan hücresi sayısı mikrolitre başına 4.000 ila 11.000 hücre arasında değişir.
Beyaz kan hücrelerinin sayısını kontrol etmek için yaygın olarak kullanılan testler nelerdir?
- Tam kan sayımı (hemogram) testi, kanınızdaki hücreler hakkındaki bilgileri tanımlar. Bir tıp uzmanı kanınızı alıp beyaz ve kırmızı kan hücresi sayınızı inceledikten sonra laboratuvar bu testi tamamlar.
- Beyaz kan hücresi taraması, vücudunuzun yumuşak dokularındaki enfeksiyonu veya apseleri tespit etmek için yapılan bir testtir. Bu test, kanınızın alınmasını, beyaz kan hücrelerinin numuneden ayrılmasını, onları radyoaktif bir izotopla etiketlemeyi, bu beyaz kan hücrelerini vücudunuza geri döndürmeyi içerir, ardından bir görüntüleme testi vücudunuzda enfeksiyon veya apse gösteren alanları belirler.
Düşük beyaz kan hücresi sayımına ne sebep olur?
Düşük beyaz kan hücresi sayısının nedenleri şunlardır:
- Kemik iliği yetmezliği (aplastik anemi).
- Kemik iliği kanser hücrelerinin (lösemi) saldırısına uğrar.
- İlaca maruz kalma (kemoterapi).
- Vitamin eksikliği (B12).
- HIV/AIDS.
Mikrolitre kan başına 4.000’den az hücre içeren bir kan testi, düşük beyaz kan hücrelerinin teşhisini yapar.
Yüksek beyaz kan hücresi sayımına ne sebep olur?
- Yüksek beyaz kan hücresi sayımının nedenleri şunlardır:
- Otoimmün bozukluklar (lupus, romatoid artrit).
- Viral enfeksiyonlar (tüberküloz, mononükleoz).
- Bakteriyel enfeksiyonlar (sepsis).
- Fiziksel yaralanma veya stres.
- Lösemi veya Hodgkins hastalığı.
- Alerjiler.
Mikrolitre kan başına 11.000’den fazla hücre içeren bir kan testi, yüksek beyaz kan hücrelerini teşhis eder.
Beyaz Kan Hücresi Bozukluklarının Tedavileri Nelerdir?
Beyaz kan hücresi bozukluklarının tedavisi, durumun tanısına ve ciddiyetine bağlı olarak değişir. Tedavi şunları içerir:
- Vitamin almak.
- Antibiyotik almak.
- Kemik iliğini değiştirme veya onarma ameliyatı.
- Kan nakli.
- Kök hücre nakli.
Beyaz kan hücrelerinizi ideal seviyede tutmak için aşağıdakileri yapabilirsiniz:
- Enfeksiyonu önlemek için iyi hijyen uygulamak.
- Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için vitaminler alın.
Beyaz kan hücreleri yaralanma veya hastalığa karşı ilk savunma hattınız olarak hizmet eder. Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için vitaminler alarak ve enfeksiyonu önlemek için iyi hijyen uygulayarak beyaz kan hücrelerinizi sağlıklı tutun. Ateş ve titreme, sık enfeksiyon, sürekli öksürük veya nefes almada zorluk gibi belirtilerle karşılaşırsanız beyaz kan hücresi sayınızın anormal olup olmadığını test etmek için sağlık uzmanınıza başvurun.