Beyin Gelişimi
İnsan beyninin bir haftalık halinden 10 yaşındaki haline geçişi. Beyin kıvrımlarının gelişimi belirli bir süreye kadar devam eder son şeklini aldıktan sonra durur. Ancak beynin gelişimi hiçbir zaman durmaz, bir gözünüzü 10 dk kapalı tutsanız, beyniniz hemen yeni duruma uyum sağlamaya başlar.
Doğum öncesi gelişim ve erken bebeklik boyunca, tüm vücudun olağanüstü bir oranını baş oluşturur. Bebeğin kafaya yakın olan vücut bölümlerinin ayaklara yakın olan vücut bölümlerinden önce geliştiği sefalokaudal evrede vücudun en erken büyümesi baş kısmında gerçekleşir. Bu dönemde, fiziksel büyüme ve özelliklerin farklılaşması yukarıdan aşağıya doğru aşama aşama ilerler. Aynı örüntüye baş bölgesinde de rastlarız. Başın gözler ve beyin gibi üst kısımları, çene gibi aşağı kısımlardan daha hızlı büyür.
Beyin Gelişimi Tüm Bölgeler İçin Aynı Değildir
Motor gelişim, genellikle sefalokaudal ilkesine göre ilerler. Örneğin, bebekler gövdelerini kontrol edemeden önce nesneleri görürler ve emeklemeden veya yürümeden çok önce ellerini kullanabilirler. Fakat gelişim katı bir model izlemez. Bir çalışmada bebeklerin oyuncaklarına ellerinden önce ayaklarıyla ulaşmaya çalıştıklarını bulmuştur. Ortalama olarak bebekler oyuncaklarına 12 haftalık iken ayaklarıyla, 16 haftalık iken elleriyle ilk kez dokunur.
Beynin gelişimsel şablonlarından bahsedecek olursak, öncelikle bebeğin beyninin doğumda ağırlığının beynin yetişkinliğindeki ağırlığının yaklaşık olarak %25’idir. İkinci doğum gününde ise bu oran yaklaşık %75 olur. Ancak beyin gelişimi söz konusu olduğunda her alan aynı hızda büyümez.
Bilim insanları beyin gelişimi izlemek için beynin bölgelerini birçok yolla analiz eder ve sınıflandırır. Bu bölgelerden biri önbeyindir. Bu parça, içinde serebral korteksi ve diğer birçok yapıyı bulunduruyor. Serebral korteks, önbeyni buruşuk bir şapka gibi kaplar. İki yarım parçadan (yarımküre) oluşur. Korteksteki şerit (girus) ve çukurları (sulkus) temel alarak, bilim insanları her yarımkürede lob adı verilen dört temel bölgeyi tanımladı.
Önbeyin 4 Bölgeden Oluşur
Frontal loblar, istemlli hareket, düşünme, kişilik ve amaçlı olmayla ilgilidir.
Oksipital loblar, görme ile ilişkilidir.
Temporal loblar duymada, dil süreçlerinde ve bellekte aktif rol alırlar.
Parietal loblar mekansal yer bulma, dikkat ve motor kontrolde önemli görevler üstlenirler.
Bu beyin bölümleri arasında frontal lob 25 yaşına kadar gelişim gösterirken, diğer loblar ondan çok daha önce olgunlaşır.
Hazırlayan: Çağlayan Taybaş
Kaynak: Yaşam Boyu Gelişim, Gelişim Psikolojisi – John W. Santrock
