Beyin Taramaları Gelecekten Haber Verebilir
Sabah uyandığımızda bugün ne yapacağımızı az çok biliriz. Beynimiz plan yapmamızı, tahmin yürütmemizi ve kararlar almamızı sağlar. Görünen o ki bundan çok daha fazlasını yapabiliyor. Bir şeyin gerçekleşeceğinden kesin olarak emin olduğunda beyinde özel bir bölge etkinleşiyor. Aksine inansak bile beynimiz gerçekleşeceğinden emin olduğu konuda özel bir bölgesini etkinleştiriyor. C partisinin seçimi kazanacağını düşünüyorsunuz ama aslında içten içe A partisinin kazanacağından eminsiniz. İşte böyle zamanlarda bu özel bölgedeki nöronlar çok çalışıyor. Eğer beynin hareketliliğine bakarak gelecek ile ilgili tahminde bulunabilirsek oy verme ve satın alma davranışlarını ölçebiliriz.
Amerika’da Stanford Üniversitesi’nde çalışan Brian Knutson insanların piyasada nasıl davrandıklarını tahmin etmek için 30 kişinin beyin taramalarını çekti. Katılımcıların www.kickstarter.com sitesinden 36 projeye bakmaları istendi ve hangilerine para yatırıp hangilerine yatırmayacaklarına karar vermeleri istendi. Karar vermelerinden önce, karar verme esnasında ve sonra beyinlerinin fMRI taramaları çekildi.
Akkumbens Çekirdeğinin Faaliyeti Kararlarımızı Gösteriyor
Katılımcılara gösterilen projelerin hepsi çekilmesi planlanan belgesellerden oluşuyordu. Her bir katılımcının projeyi anlatan görsellere bakarken beyin bölgeleri görüntülendi. Bu esnada o projeye para yatırmak isteyip istemediği de soruldu. Katılımcıların hangi projeyi destekledikleri ve bu kararı alırken etkinleşen beyin bölgeleri çok önemliydi. Beyin taramaları esnasında ekip akkumbens çekirdeğindeki faaliyete odaklandılar. İnsanlar ne zaman bir projenin başarılı olacağını düşünse akkumbens çekirdeği nötron yıldızı gibi parlıyordu.
İleri Okuma: Akkumbens Çekirdeği
Araştırmacılar beyin bölgeleri arasındaki faaliyet farklarını tanımlayan bir algoritma geliştirerek insanların hangi projeye destek vereceğini tahmin etmeyi başardılar. Geliştirilen algoritma insanların kararlarını %59.1 kesinlikte tahmin edebiliyordu. Bu kesinlikle şanstan daha fazla bir orandır. İstanbul nüfusunu düşünün: 15 milyon. Nüfusun %59.1’i yaklaşık 9 milyon insan ediyor. Sadece İstanbul’da 9 milyon insanın davranışlarını, kararlarını tahmin edebiliyorsunuz. Muazzam bir yenilik!
Beyin Taramaları Sözlerinizden Daha Güvenilir Sonuçlar Veriyor
İnsanların kararları bazen düşündükleriyle çelişki oluşturabiliyordu. Katılımcılar her projeyle ilgili görsellere bakarken projeyi ne kadar beğendikleri soruldu. Hem projeyi ne kadar beğendiklerini söylemeleri hem de projenin başarıya ulaşma ihtimalini değerlendirmeleri istendi. Akkumbens çekirdeğindeki faaliyetin aksine öznel değerlendirmeleri yapacakları yatırımı %52.9 kesinlikle belirledi. Akkumbens çekirdeğinizdeki faaliyet, davranışlarınızı belirlemede sözlerinizden daha etkili oluyor.
Knutson ve ekibi çalışmayı farklı katılımcılarla ve Kickstarter’daki farklı projelerle tekrarladığında da aynı sonuçlara ulaştı. Sadece akkumbens çekirdeğinin faaliyet derecesi davranışları %59.1 oranında tahmin edebiliyordu. Bu durumda araştırmacılar farklı beyin bölgelerini de işin içine kattıklarında tahmin derecesi daha da artacaktır.
Hazırlayan: Çağlayan Taybaş