Bir Amnezi Hastasının Not Defteri
Görselde gördüğünüz not defteri İngiliz müzikolog, orkestra şefi ve tenör Clive Wearing’e ait. Not defteri kargacık burgacık yazılarla dolu gibi görünebilir, hatta yazıların birçoğuna anlam veremiyor olabilirsiniz çünkü Clive Wearing hem ileriye dönük hem de geriye dönük kronik amneziye sahip. Wearing’in beyninde ileriye dönük amnezi yüzünden yeni bilgiler oluşmuyor! Geriye dönük amnezisi de geçmiş bilgilerini hatırlamasına izin vermiyor! Tuhaf bir durum yaşayan Wearing çoğu kez bir komadan yeni uyandığını düşünüyor ve sürekli bir not defteri ile yaşıyor. Bu da not defterinde yazdıklarından bir parça:
Saat 7:46 Şimdi uyandım.
Saat 7:47 Bu hastalık ölüme benziyor, ilk defa hissediyor gibi. Sevgilim Deborah’ı sonsuza kadar seveceğim.
Saat 7:51 İlk gezip dolaşmam.
Saat 8:07 Şimdi tamamen mükemmel olarak uyandım.
Saat 8:21 Şimdi gerçekten tamamen uyandım.
Saat 8:35 Televizyon keyfi zamanı.
Saat 9:06 Şimdi tamamen enerjik uyandım.
Saat 9:35 Şimdi uyandım 9.54 Şimdi tamamen yyandım kahvem var.
Saaat 10:30 Şimdi uyandım.
27 Mart 1985’te Wearing usta bir müzisyen olarak BBC Radyo 3’te program yapıyordu. O günlerde Herpes virüsüne yakalanan bu müzisyen virüsün merkezi sinir sistemine saldırması sonucu duygularını kontrol edememeye ve hafıza sorunları yaşamaya başladı. Virüsü kaptıktan sonra Wearing yeni bilgileri aklında tutamamaya başlamıştı.
Yaşadığı hastalıkların bir sonucu olarak en sonunda amnezi kendini gösterdi ve hipokampüsünün zarar görmesinden dolayı Wearing kısa dönem belleği ile uzun dönem belleği arasındaki köprüyü kaybetti. Artık anıları yalnızca 7 – 30 saniye sürüyordu. 30 saniyelik zaman dilimlerinde yaşamaya başladı. Doktorlarla konuşuyordu ama bir dakika sonra etrafındaki insanlara beni neden doktorlara götürmüyorsunuz diye isyan ediyordu. Her sabah 20 saniyelik uyanmalar yaşıyordu. Birçok zaman komadan yeni uyanmış gibi hissediyordu. Sorulan sorulara gayet mantıklı yanıtlar verebiliyor ama birkaç cümleden sonra hangi yanıtları verdiğini hatırlamıyordu. Kendisine durumu ile ilgili sorgulayıcı sorular sorulduğunda ise ya çok kızıyor ya da çok üzülüyordu! Doktorlarla 15 dakika konuşuyorsunuz ama sadece 30 saniyedir görüyor gibisiniz. Doktor size buraya nasıl geldin diye soruyor ve siz hiçbir şey söyleyemiyorsunuz. Siz ne hissederdiniz?
Geriye dönük amnezisine rağmen Clive hâlâ başarıyla piyano çalabiliyor ve orkestra yönetebiliyordu. Motor beceriler bilinçli bir çağrışım gerektirmediğinden amneziden etkilenmiyor. Virüs hipokampüse saldırmıştı ama örtük belleğe zarar veremiyordu. Müzik çalarken çok iyi olan Wearing müzik durduğunda ne çaldığını hatırlamıyor ve gelişigüzel bir şekilde titremeye başlıyordu. Bu istemsiz kas hareketleri Wearing’in duygularını kontrol edememesinden kaynaklanıyordu.
Hazırlayan: Çağlayan Taybaş
Not defterinin fotoğrafını ve Türkçe açıklamasını gönderdiği için Türkmen Töre’ye çok teşekkür ederiz.
