Bradikardi Nedir, Hangi Belirtileri Gösterir?

14 Nisan 2019 Çağlayan Taybaş

Kalp ritim bozuklukları birçok kişide görülebiliyor. Belki sizde de farkında olmadığınız bir aritmi olabilir. Kalpteki ritim bozukluklarından biri bradikardidir. Kalp atışlarının dakikada 60’tan az olması bradikardi olarak değerlendirilir. Sağlıklı insanlarda dinlenme halinde kalp ritmi 60 ila 100 arasındadır. 100’den fazla olduğu durumlar da yine ritim bozukluğu sınıfına girer. Buna taşikardi denir.

Kalp Nasıl Kan Pompalar?

Ritim bozukluklarını anlamak için kalp ritminin nasıl oluştuğunu anlamalıyız. Kalbin kan pompalaması için kanın kalpte birikmesi gerekiyor. Bunun için kaslar önce gevşer. Yeterince kan toplandığında kalp kasları kasılır ve kanı akciğer ve tüm vücuda gönderir. Bir kalp atışının başlaması için kalpteki sinüs nodundan elektriksel sinyaller çıkar. Elektrik akımı sinüsten atrioventriküler noda gelir. Yani, sinyaller kalbin orta-üst bölgesinden aşağı doğru akar. Buradan kalbin alt ucundaki His demetine gelir ve elektrik akımı sağlı sollu bütün kalp kaslarına yayılır. Kalp kasları böylece aşağıdan yukarı doğru kan pompalar.

Bradikardi olduğunda bu kan pompalama işlevi daha yavaş gerçekleşir. Sporcularda bu durum normal kabul edilebilir. Gün içinde hatırı sayılır bir zamanda fiziksel hareket yaptıkları için vücut o nabzı temel alır. Düzenli egzersiz yapan insanların kalpleri daha etkili bir şekilde kan pompalar. Bu yüzden onların kalp atışlarının az olması bir sağlık sorunu teşkil etmez. Ancak masa başı iş yapan ve spor yapmayan biri için dakikada 60’tan kalp atımı bazı sorunlar yaratır. Kalbin az atması vücuda yeteri kadar kan gitmemesi anlamına gelir.

Bradikardi hafife alınmaması gereken bir kalp anormalliğidir. Sinüs nodunun elektrik sinyallerini üretirken yaşadığı bir sorundan ortaya çıkabilir. Bunun yanında elektrik akımının atrioventriküler noddan his demetine aktarımında bir sorun yaşanmış olabilir. Bazı ilaçların kullanımı da geçici bradikardiye neden olabilir. Örneğin Inderal, Tenormin, Verelan gibi ilaçların yan etkilerinden biri bradikardidir. Bradikardi hastalarının tıbbi geçmişini iyi incelememiz gerek. Tiroid hormonlarının düşüklüğü, düşük vücut sıcaklığı ve kanda yüksek potasyum seviyesi görülen kişilerde de bradikardiye rastlanabilir.

Bradikardi Belirtileri

Bradikardi belirtilerini tahmin etmek hiç zor değildir. Vücuda yeteri kadar kan gitmediğinde ne olur? Yorgunluk, halsizlik gibi belirtiler en sık karşılaşılan sorunlardır. Hastalar odaklanmada zorluk çekerler, çünkü beyne de az kan gidiyor. Yukarıda saydığımız tıbbi rahatsızlıklar varsa ek belirtiler de olacaktır. Örneğin hipotiroidiniz olduğunu düşünelim. Böyle olunca halsizliğin yanında kabızlık, kas krampları ve kilo alımı da yaşayabilirsiniz. Cildiniz ve saçınız çok kuru olabilir.

Bradikardide hastalar kısa süreli fiziksel faaliyette bile kolayca yorulurlar. Hemen nefes nefese kalabilirler. Bu belirtiler sizde varsa düzenli olarak nabzınızı ölçmenizi tavsiye ederiz. En kısa zamanda da bir doktora gitmelisiniz.

Kesin Teşhis Nasıl Koyulur?

Bayılma, sürekli halsizlik gibi şikayetler ile doktora gittiğinizde size ailenizde kalp hastalığı geçiren var mı diye soracaktır. Hastanın aile öyküsünün alınması çok önemlidir çünkü bu tip şikayetlerin çok sayıda sebebi olabilir. Bayılma kardiyolojik kökenli olabileceği gibi nörolojik kökenli de olabilir. Önce hastanın fizik muayenesi yapılır, kullandığı ilaçlar ve şikayetlerin ne zaman başladığı sorulur.

Fizik muayenede doktor kalp ritmini bizzat kendisi ölçer ve atışların düzenini kontrol eder. Doktor hareket etmenizi veya oturmanızı söyleyebilir. Tiroid sorunlarından şüphelenirse tiroid belirtilerine bakacaktır. Örneğin boğazı muayene ederek bezlerin şişkinliğini kontrol eder. Saçların ve cildin ne kadar kuru olduğunu inceler.

İleri tetkiklerde elektrokardiyografi (EKG) çekilerek hastada bradikardi değerlendirmesi yapılır. Belki EKG çektirmişsinizdir. Çok kolay ve hızlı bir görüntüleme yöntemidir. Kalbin atışları bir kağıt üstüne dökülür. Bazı bradikardi türleri EKG’de belli olmayabilir. Böyle durumlarda ambulatuvar EKG çekilir. Bu testte hasta Holter adı verilen giyilebilir bir EKG cihazını üstüne geçirir. Holter genellikle 24 saat boyunca hastanın üzerinde kalır. Eğer bradikardinin belirtileri sık sık olmuyorsa Holterin süresi uzayabilir. Bradikardinin halsizlik, yorgunluk gibi belirtileri ortaya çıktığında Holterin kayıt düğmesine basmalısınız. Bu şekilde en net kalp ritmi elde edilir.

Bradikardi Nasıl Tedavi Edilir?

Sağlıklı bir atlette bradikardi için çoğu zaman tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Bu kişilerin kalp atışları normalden az olsa bile vücut yeterli miktarda kanı alır. Hastaların günlük hayatlarını zorlaştıracak bir belirtileri bulunmuyorsa doktorlar hemen ilaç tedavisine başlamayabilir. Bunun yerine hasta önce takip edilir. Eğer sinüs nodunda veya atriyoventriküler nodda bir bozukluk varsa o zaman tedavi gerekir.

Bradikardiden korunmak için özel bir yöntem yoktur. Genel olarak sağlığınıza dikkat etmelisiniz. Dengeli ve sağlıklı beslenin, düzenli sporunuzu yapın. Kullandığınız ilaçların yan etkisi sonucu oluşan bradikardi vakaları ilacı bıraktığınızda geçecektir. Bazen dozu azaltmak da çare olabilir. Hangi yöntemi denerseniz deneyin bir doktor kontrolünde olduğunuzdan emin olun.

Hazırlayan: Çağlayan Taybaş