Dakikalar İçinde DNA Analizi Yapabilen Yeni Bir Cihaz Geliştirildi
Kulak temizleme çubuklarını hepimiz biliriz, kulağa zarar verip vermediği yıllardır tartışılan bu çubukların artık yeni bir görevleri var. Genomumuzda geniş ölçekli DNA analizi yapmak için ihtiyacımız olan tek şey sadece bir çubuk yardımıyla ağzımızdan biraz tükürük alıp bir cihaza yerleştirmek. Amerika’da Washington Üniversitesi ve NanoFacture Nanomühendislik Şirketi bir araya gelip insan DNA’sını daha etkili ve hızlı bir şekilde çıkarıp analiz etmenin bir yolunu buldular.
Bilim insanları genom analizlerinde ilerlemeler kaydederken karşılaştıkları en önemli sorunlardan biri tükürükteki onca maddenin içinden DNA’yı seçip ayırmaktır. Bu süreç çok zahmetli olmasının yanında maliyetiyle de araştırmacılara büyük bir maddi yük oluşturuyor. Tüm dünyadaki DNA analizlerinin maliyeti toplandığında bu rakam her sene 3 milyar doları buluyor.
İleri Okuma: Gen Değil Genom Değiştiriliyor
Washington Üniversitesi’nde Doçent Dr. Jae Hyun Chung liderlik ettiği bir mühendislerden oluşan bir ekibin yeni geliştirdiği cihaz geleneksel yöntemlerden farklı bir çalışma ilkesine sahip. Geleneksel yöntemlerde özetle hücreler önce parçalanıp içindeki DNA dışarıya çıkartılır ve santrifüj işlemiyle diğer maddelerden ayrılır. Ancak yaklaşık 30 dakika süren bu işlemlerde çok sayıda kimyasal maddenin kullanılması gerekir.
Dakikalar İçinde DNA analizi
Dr. Jae Hyun Chung ve ekibi sıvı örneğini inceleyen ve sıvının içinde elektrik alan yaratabilen mikroskobik algılayıcılar tasarladılar. Oluşturulan elektrik alan molekülleri kendi etrafına topluyor. Büyük parçacıklar algılayıcının ucuna çarpıyor ve aniden yön değiştirip uzaklaşıyor ancak DNA büyüklüğündeki moleküller algılayıcıya yapışıp ayrılmıyor. Bu teknolojiyi kullanılarak algılayıcının üzerine yapışan DNA’yı algılayıcıdan ayırıp temizlemek sadece dakikalar sürüyor.
Cihaz şu an bir defada dört ayrı insan DNA’sını temizleyebilme kapasitesine sahip olsa da ileri ki zamanlarda geniş çaplı ölçümler için bu sayı bir defada 96 örneğe kadar çıkarılabilir. Dr. Chung’un ekibindeki mühendisler ayrıca yine yukarıda bahsettiğimiz algılayıcıların kullanıldığı kalem büyüklüğünde bir cihaz tasarladılar. Bu cihaz hastaların evinde kendi başına DNA analizi yapmasına olanak tanıyor. Kişilerin tek yapması gereken ağız içinden bir damla tükürük almak ve cihaza koymak. Bundan sonra hastanın yapması gereken tek şey çıkan sonucu hastaneye veya doğrudan laboratuvara göndermek.
DNA’dan Hastalık Teşhisi
DNA analizinde kullanılacak cihaz hastalık teşhisi ve adli tıp araştırmalarında kullanılmak üzere öncelikle hastanelere ve araştırma laboratuvarlarına tahsis edilecek. Dr. Chung DNA çıkarmanın sanılandan çok daha zor olduğunu belirtiyor. NanoFacture şirketi KNR Systems şirketi ile geçtiğimiz Nisan ayında üretimlere başlamak için bir anlaşma imzaladı.
Dr. Chung konuyla ilgili şunları söylüyor: “Geliştirdiğimiz cihaz sayesinde hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde hastanın genomunu kullanmak çok yararlı olacaktır”. Cihaz için henüz bir satış pazarı oluşturulmuş değil ama Chung’un ekibi satış işlemleri için hazırlıklara başladı bile. Cihazın üreticileri tüm dünyada dağıtıcılarla görüşmeye başladılar. Yakın zamanda içinde birkaç dakikada DNA analizi yapabilen cihazlar hastanelerimize hatta evlerimize kadar girmiş olacak.
Hazırlayan: Çağlayan Taybaş
