Diyojen Sendromu Nedir?

Diyojen sendromu hiç çöp atmayıp biriktirme ve toplumdan izole bir şekilde yaşama rahatsızlığıdır. Adını kinik felsefenin öncülerinden olan filozof Diyojen’den alan bu sendrom, yaşlı bireylerde görülen bir davranış bozukluğudur. Kurallara bağlı yaşamı reddeden Diyojen,  halka açık yerlerde yatıp kalkmış, hayatını sürdürmek için dilenmiş, kendine sadeliği ve basitliği ilke edinmiş bir filozoftur. Bu sendromdan muzdarip kişiler de aynı Diyojen gibi kendilerini toplum dışına iterler, dış görünüşlerine önem vermezler, insanlarla iletişim kurmaktan kaçınırlar ve çöp biriktirme alışkanlıkları vardır.

Biraz Asosyal Yapıdadırlar

Bu hastaların genellikle sosyokültürel seviyesi yüksektir ve bu davranışları çok yavaş edinirler. İlk olarak etraflarıyla temaslarını kesen bireyler sonrasında sosyal duygularda çöküş yaşarlar. Genelde yalnız yaşarlar ve yardım kabul etmezler. Diyojen gibi tek istekleri “Gölge etme başka ihsan istemez.” olan hastalar toplum tarafından da çok umursanmazlar. Bu sendrom, beynin idari işlevlerden sorumlu olan frontal lobunda meydana gelen bozulmalar sonucu oluşur. Buna karşın her frontal lob bozunumunda bu belirtilerin ortaya çıkmaması henüz açıklanabilmiş değildir. Sendromun kişilik yapısıyla birlikte ortaya çıkan bir nöropsikiyatrik bir hastalık olması muhtemeldir. Diyojen sendromu yaşayan hastalar toplumdan dışlanmamalı, uygun medikal tedaviye yönlendirilmelidir.

Diyojen sendromu, kişinin kendisine ve çevresine özen göstermemesidir. Kötü hijyene ve muhtemelen bazı sağlık ve sosyal sorunlara yol açabilir. Genellikle demans gibi diğer durumlarla birlikte ortaya çıkar. Bu duruma sahip kişiler genellikle ciddi derecede kendini ihmal etme, sosyal izolasyon ve istifçilik belirtileri gösterir. Sağlıksız koşullarda yaşayabilirler. Kişi bunu yapmak konusunda bilinçli bir karar vermez. Kişisel hijyen ve güvenlik konusundaki görüşler insanlar ve kültürler arasında farklılık gösterebilir. Sonuç olarak, Diyojen sendromunun semptomlarının çoğunun objektif olarak değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi de zor olabilir. Ancak bu duruma sahip bir kişi, kötü hijyen veya kendini ihmal nedeniyle zarar görme riskiyle karşı karşıya olabilir.

Diyojen, 4. yüzyılda fıçıda yaşayan bir Yunan filozofudur. Diyojen sendromu genellikle diğer rahatsızlıklarla birlikte ortaya çıktığından ve bu konuda çok az araştırma olduğundan, mevcut Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı 5. Baskı (DSM V), bunu psikiyatrik bir durum olarak listelememektedir.

Diyojen Sendromu Nedir?

Her yaştan ve sosyoekonomik durumdan erkek veya kadın Diyojen sendromuna sahip olabilir, ancak genellikle yaşlılarda davranışsal bir bozukluk olarak ortaya çıkar. Araştırmalar bunun en çok ortalama zekaya sahip, 60 yaş üstü ve yalnız yaşayan insanlar arasında yaygın olduğunu gösteriyor. 60 yaş ve üzeri kişilerin yaklaşık yüzde 0,05’inde Diyojen sendromu olabilir. Nadir kabul edilir, ancak yaygınlığı konusunda araştırma eksikliği vardır. Diyojen sendromu birincil veya ikincil olabilir.

Birincil: Mevcut başka hiçbir tıbbi durum bu durumu tetiklemez.

İkincil: Sendrom başka bir akıl sağlığı bozukluğundan kaynaklanmaktadır.

Diyojen sendromunun diğer isimleri arasında yaşlılık veya şiddetli sosyal çöküntü sendromu, kendini ihmal etme sendromu, yaşlılık sefalet sendromu ve dağınık ev sendromu yer alır.

Belirtileri

Semptomlar farklılık gösterebilir ancak kendini ihmal etme belirtileri de dahil olmak üzere bir dizi ortak özellik mevcut olabilir.

Bunlar şunları içerir:

• Kişisel hijyen, halk sağlığı veya güvenlik konusunda zayıf içgörü veya anlayış
• Topluma veya yabancılara güvensizlik
• Paranoya veya genel şüphecilik
• Uzak durma veya ayrılma
• Aşırı sosyal kaygı
• Obsesif kompulsif eğilimler
• Ev eşyalarının ve atıkların aşırı istiflenmesi veya toplanması
• Sağlıksız veya güvensiz yaşam koşulları
• Yetersiz beslenme veya diyet
• Dışarıdan yardım veya müdahaleyi kabul etme isteksizliği
• Tıp uzmanlarına ve ortamlara karşı korku veya güvensizlik
• Başkalarına karşı düşmanlık ve saldırganlık
• Çarpık bir gerçeklik kavramı
• Dermatit passivata gibi kötü hijyenden kaynaklanan cilt rahatsızlıkları. Diyojen sendromlu bir kişide, deri üzerinde azgın bir kabuğun oluştuğu dermatit passivata adı verilen bir cilt rahatsızlığı gelişebilir. Bu genellikle düzenli yıkama eksikliğinden kaynaklanır.

Doktorların tespit ettiği bir diğer komplikasyon ise diş çürümesine ve ağız kokusuna yol açabilen kötü ağız hijyenidir.

İstifçilik ve Diyojen sendromu

Araştırmacılar Diyojen sendromunu “biriktirme bozukluğunun özel bir belirtisi” olarak tanımladılar. Diyojen sendromlu bir kişinin evi o kadar kirli ve hijyenik olmayabilir ki, benzer kültürel geçmişe sahip olan kişiler çevreyi temizlemenin ve temizlemenin gerekli olduğunu düşünebilir. İstifçilik, böcekleri ve kemirgenleri çektiği için halk sağlığı açısından tehlike oluşturabilir. Eşyaların ve çöplerin birikmesi de yangın tehlikesi oluşturabilir ve yangın çıkması durumunda kişinin kaçmasını zorlaştırabilir.

Diyojen Büyük İskender’e ne dedi?

Antik hikayeler, Büyük İskender’in Korint’i ziyaret ettiğinde, Yunan minimalist filozof Diyojen’in saygılarını sunmaya gitmeyen tek kişi olduğunu anlatır. İskender onu güneşin altında yatarken buldu. Kendisi için ne yapabileceğini sordu. Diyojen şöyle cevap verdi: “Güneş ile benim arasında durmanı isterdim.” İskender, Diyojen’in büyüklüğü karşısında şaşkınlığa uğradı ve bildirildiğine göre daha sonra İskender olmasaydı Diyojen olmayı seçeceğini söyledi. Ancak Diyojen’in çağdaşları onu “utanma eksikliği” ve “toplumsal düzeni küçümseme” olarak tanımladılar.

Benzer smptomları olan Diğer Durumlar

Diyojen sendromu sıklıkla yaşlı insanları etkiler. Araştırmalar, bu duruma sahip kişilerin yüzde 15’inde demans mevcut olabileceğini öne sürüyor ancak tek neden bu değil. Diyojen sendromunun belirti ve semptomlarını diğer tıbbi durumların belirtilerinden ve semptomlarından ayırt etmek genellikle zordur:

• İstifleme
• Şizofreni
• Delilik
• Frontotemporal demans
• Depresyon
• Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
• Alkol kullanım bozukluğu
  Bazı kişilerde kişilik bozukluğunun belirtileri olabilecek psikotik belirtiler veya ciddi kişilik özellikleri vardır.

Kaynaklar

• http://1.usa.gov/1NzLnfj
• http://bit.ly/1YxY4dz
• Oğuz Tanrıdağ. 2014. Beyin ve Davranış İlişkileri Üzerine Konferanslar ve Dersler: 291-294