Ergenlik Dönemi ve Risk Alma Davranışı
“Gençlerimiz son zamanlarda lüks düşkünü oldular. Davranışları son derece saygısız ve otoriteye karşı geliyorlar. Yaşlılara hiç saygıları kalmadı, tüm yaptıkları oradan oraya gezmek ve dedikodu… Ebeveynleri ile zıtlaşıyorlar ve sürekli konuşmaları bölüyorlar, arsızca yemek yiyor ve öğretmenlerini çıldırtıyorlar” sözlerini komşu Ayşe teyzeden duymaya alışık olsak da bu sözlerin sahibi M.Ö. 8. yüzyılda yaşamış Hesiod. Aradan neredeyse 3000 yıl geçmiş olmasına rağmen ergenler ile ilgili şikayetlerin değişmemiş olması, bu dönemin özelliklerinin zamandan bağımsız olduğunu bize gösteriyor.
Ergenlik bir kimlik ve hayatın anlamının arandığı dönemdir.(Ericson,1968) Dünya nüfusunun beşte birini 10-19 yaş grubu (1,2 milyar) oluşturmaktadır. (WHO,2002)
Ergenlik üç alt dönemden oluşuyor.
- Erken Ergenlik Dönemi (10-13 yaş): Genellikle insan hayatının ruhsal gelişim en sorunlu, mutsuz dönemidir.
- Orta Ergenlik Dönemi (14-16 yaş): Akran grup faaliyetleri ve alt kültür oluşumu ile karakterizedir.
- Geç Ergenlik Dönemi (17-19 yaş): Erişkin tip davranışların gelişmeye başladığı dönemdir.
Risk Alma Davranışı
Sonucunda fiziksel, sosyal ve psikolojik bir sorun gelişme olasılığını arttıran davranışlara “risk alma davranışı” denir. Sigara ve alkol içmek, diyet ve sağlık, cinsel davranış…
Sağlıklı risk alma davranışı, ergenlik döneminin doğal bir parçasıdır. Ancak takibi ve değerlendirilmesi çok önemlidir. Bu dönemde yapılacak doğru ve yanlışlar kişinin bütün hayatını etkileyecektir.
Sağlığı Riske Atma
-Ekonomik güçlük
-Kötü okul başarısı
-Antisosyal rol modelleri
-Düşük benlik saygısı, umutsuzluk algısı
-Ailede fiziksel ve ruhsal hastalık öyküsü, ergenin risk alma davranışını olumsuz etkilemektedir.
Ülkemizde çocuk acile başvuran hastaların %15’ini ergenler oluşturmaktadır. Bunların %50’si acil olmayan nedenlerle başvurur. Bu tür davranışlar ruhsal sorunlara bağlı olarak gelişebilmektedir. Pediatristler sağlığını riske atan ergenlerin saptanması ve olası ruhsal sorunlarla ilişkisini ayırt etmede önemli bir konumdadır. Ergenle bu süreçte işbirliği yapılması sürecin daha sağlıklı ilerlemesini sağlar.
Hazırlayan : Serap Kaya
Kaynaklar
Brynes JP. Changing Views on the Nature and Prevention of Adolescent Risk Taking (Ed: D. Romer. Reducing Adolescent Risk Towards an Integrated Approach, USA, 2003
Adölasan sağlığı II,Sempozyum Dizisi No:63 Mart 2008; s.55-59
Güzel bir yazı olmuş. Devamını bekliyoruz.