Gri Madde
Sinir sistemimiz iki bölüme ayrılmıştır: Merkezi sinir sistemi ve çevresel sinir sistemi. Merkezi sinir sistemi beyin, omurilik, beyin sapı ve beyincikten oluşur. Merkezi sinir sisteminde iki farklı renkte doku bulunur. Bunlar gri madde ve beyaz madde olarak adlandırılır. Gri madde çoğunlukla nöronların hücre gövdelerinin bulunduğu, miyelin kılıfı olmayan bölümdür. Aksonlar burada hücre gövdelerinden çıkarak beynin değişik bölgelerine uzantılar yaparlar. Gri maddedeki aksonların büyük bir kısmı miyelinsizdir. Renginin gri olması da beyaz renkli miyelin kılıfının olmayışından kaynaklanır.
Gri madde beyinde bilgi işlemeden sorumlu bölgedir. Burada üretilen sinyaller gri maddenin diğer alanlarına veya duyusal alanlara gider. Çıkan sinyaller çoğu zaman motor bölgeleri harekete geçirerek vücudun faaliyetini yönetir. Örneğin acıktınız. Acıkma sinyalleri gri maddedeki nöronlara gelir ve bu bilgi önce işleme tabi tutulur. Çok fit spor yapan bir insansanız doyasıya yemek yiyebilirsiniz. Gri madde “git ve istediğini ye” emri verebilir. Ancak bir tosuncuk olma yolunda emin adımlarla ilerliyorsanız gri madde “yemesen daha iyi olur, kendini tut” sinyali verebilir. Beynin en üst düzey işlem merkezlerinde hep gri madde yer alır.
Gri Madde Nerede Bulunur?
Gri maddenin içinde nöronların yanı sıra astrosit, oligodendrosit ve kılcal damarlar da bulunur. Glia hücreleri nöronların besin ve enerjiye ulaşmasını kolaylaştırırken onlardan çıkan atıkları da temizler. Bu hücreler burada nöronların işlevini ve birbirleri arasındaki iletişimi iyi hale getirmeye uğraşır. Çok farklı çeşitte glia hücresi vardır. Astrositler hücreleri korur ve beslerler. Mikroglialar nöronlardan çıkan atıkları temizler, ölü nöronları ortadan kaldırırlar. Oligodendrositler miyelin kılıfı hazırlamaktan sorumludur.
Beyindeki gri madde yüzey alanını artırmak ve karmaşık vücut işlevlerini daha iyi yapabilmek için kıvrımlı bir yapıya sahiptir. Organizmanın karmaşıklık seviyesi arttıkça beyindeki gri maddenin kıvrım sayısı da artmaktadır. Gri madde beyinde birçok yapının içinde mevcuttur. Örneğin serebral korteks, beyincik, hipotalamus, talamus ve bazal ganglia bulunur. Bunun yanında beyin sapında kırmızı çekirdekte, subtanti nigra ve kraniyel sinir çekirdeklerinde de vardır. Omurilikteki gri madde ise sadece anterior, posterior ve lateral boynuzlarda yer alır.
Hazırlayan: Çağlayan Taybaş
Kaynak
https://www.news-medical.net/health/What-is-Grey-Matter.aspx
Cok yararli ve aciklayici bir yazi oldu benim icin, emeginize saglik.