İletişim Nedir?

1 Şubat 20221 Şubat 2022 Selman Durukan 0 yorum psikoloji

İletişim birden fazla kişi tarafından yapılan hem insanın kendinde hem de karşı tarafta bir takım olumlu veya olumsuz duygu ve düşünceler ortaya çıkartan, aynı zamanda insanların hayatını devam ettirmesi için son derece önemi bir fiildir. İletişim ilk insandan beri insanların birbirlerini anlamaları, ortak birtakım işler yapmaları ve dışarıdan gelecek saldırılara karşı korunmaları için son derece önemlidir. Bilindiği gibi geçmişten günümüze dünya üzerinde birbirinden çok farklı özelliklere sahip medeniyetler ve bu medeniyetler bünyesinde yine birbirinden farklı bireyler yaşamış ve halen yaşamaya da devam etmektedir. Bu farklılıklar doğal olarak bireylerin sağlıklı bir iletişim için ihtiyaçları olan özellikler kapsamında da bariz bir şekilde görünmektedir. Buraya örnek verecek olursak Afrika’daki insanların selamlaşma ve tokalaşma biçimi bambaşkayken Türkiye’deki insanların selamlaşma biçimi de bambaşkadır. Türkiye’de normal olarak yapılan tokalaşma eylemi Avrupa’da ilk tanışmada yapıldığında insanların bunu garipsemelerine sebep olabilir.

Sosyal Medya Ve İletişim

Bu farklılıklar toplumlar karşılaştırıldığı zaman bariz bir şekilde belli olmasına rağmen internet ve sosyal ağlar üzerinde neredeyse hiç görünmemektedir. Son zamanlarda çoğu sosyal medya kullanıcısı kendilerini oldukları kişinin dışında bambaşka birisi olarak gösterebilmekte ve normalde kabul görmeyeceğini düşündüğü topluluklara bu yolla dahil olabilmektedir. Son zamanlarda yapılan araştırmalar neticesinde bu durum bir hastalık adı olarak literatüre eklenmiştir. Bu davranışlar iletişim becerileri düşük insanlarla birlikte buna bağlı olarak düşük özsaygıya ve düşük benlik algısına sahip bireylerin sayısının arttığını göstermekte ve asosyal bireylerin sayısının daha da artmasına neden olmaktadır çünkü bu bireyler normal ortamlarda insanlarla iletişim kurmakta daima zorlanırlar, reddedileceklerine dair endişe duyarlar ve bu durumların hiç yaşanmaması için kendilerini olmadıkları gibi göstererek sanal arkadaşlıkları tercih etmektedirler.

Myspace Taklitçiliği: Sosyal ağlardaki kullanıcıların farklı fotoğraf ve bilgiler ile kendisini başka (genellikle hayal ettiği) bir kişi gibi göstermesi ve farklı bir kimlikte yansıtmasını ifade etmektedir (Sabah Gazetesi, 2018).

İletişim Ve Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişki

Bağlanma kuramı bireyin bir başka bireyden beklediği yakınlık kurma isteği ve bu kişi yanında olduğunda hissettiği güven duygusu şeklinde tanımlanmaktadır. İnsan, doğası gereği sosyal bir

varlık olduğundan kendi ve diğerleri bağlamında hareket etmekte ve bununla birlikte iletişim kurma, onaylanma gibi arzuları duymaktadır. Bağlanma ilk dünyaya gelişte bebek ve anne/bakıcı arasında gerçekleşir. Bu bağlanma doğduğunda kendi kendine hayatta kalamayan bebeğin bir bakıcı tarafından hem bakımını hem de sağlıklı bir şekilde büyümesini amaçlar. Bağlanma sonucunda bebek bakıcı ile kendini özdeşleştirir ve aralarında güvene dayalı bir ilişki kurar. Bu ilişki sonucunda bebek çevrede olan olaylara bakıcının tepkisiyle yorumlar. Örneğin kalabalık bir ortamda gürültü olduğunda herkes o gürültünün geldiği yere bakarken çocuk veya bebek direkt olarak anneye/bakıcıya bakar çünkü referansı o ses değil bakıcısının tepkileridir.

Bu tepkilerin nasıl yorumlandığı ve bebeğin bakıcının jest ve mimiklerinden nasıl etkilendiğini ölçmek için UMASS Boston’da Psikoloji Profesörü olan Dr. Edward Tronick’in 2009’da yaptığı deneyi izleyebilirsiniz.

Bkz: https://youtu.be/daNfaqDRkIs

Bağlanma Stilleri Ve İletişime Etkisi

Güvenli bağlanma: Güvenli bağlanma stiline sahip çocuklar ebeveynlerine bağlıdırlar ve ayrıldıkları zaman huzursuz olur bununla beraber ağlarlar. Fakat bu çocuklar ebeveynlerinin de geri geleceğini bilirler. Ebeveynlerinin yanında daima kendilerini güvende hissederler ve ona bakım veren kişi ile duygusal bağ kurarlar. Güvenli bağlanan çocuklar ergenlik döneminde hem kendiler hem de çevreleri hakkında olumlu düşünür ve algılarlar. Güvenli bağlanma stili bireyin çevresindeki insanlarda ve onlarla kurduğu ilişkilerde karşı tarafa yönelik pozitif, olumlu, yapıcı kabul eden ve destekleyen, anlayışlı, güvenilir ve aynı zamanda da kendisine yönelik olarak sevilmeye değer olduğunu bilir. Güvenli bağlanma stiline sahip bireyler için iletişim kurmak bir külfet değil tam tersine bağlayıcı, güven duygusu veren ve destekleyici bir süreçken bu onları mutlu eder. Bu kişilerin empati yetenekleri gelişmiş sosyal yeterlilikleri de gayet gelişmiştir.

Kaçınmacı/kaçıngan bağlanma: Bu tür bağlanmada anne ulaşılması zor ve duygusal yönden erişilemezdir. Çocuğun fiziki, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını göz ardı eder ve çocuğu yanında olmadığı zaman da çok ilgilenmez. Durum böyle olduğu için bu bireyler kendilerine güvenirken, kendilerine yönelik algıları pozitifken diğer insanlara karşı sürekli olumsuz bir algılama durumu vardır. Bu bireyler için fazla samimiyet iyi değilken yeni ilişkiler ve bu ilişkilerde iletişim kurma konusunda da çok isteksizdirler. Bu kişiler ilişkilerinde kendi duygu ve düşüncelerini paylaşmayı sevmezler ve aynı zamanda karşıdakinin de duygusal ihtiyaçlarını tam olarak giderecek sağlam ve olumlu fiillerde bulunmazlar.

Kaygılı bağlanma: Kaygılı bağlanma stiline sahip çocuklar ise bebekliklerinde bakıcıdan yeterince ilgi göremedikleri için, ilginin bir var bir yok olduğu zamanlarda ilgi görmek için savaşmıştır. Bu bebekler ebeveynleri onların yanından ayrıldığında tekrar gelene kadar büyük bir kaygı duyarlar ve kolay ulaşılabilir hale gelene kadar sürekli tetikte beklerler. Bu bireylerin yakınlık ihtiyacı ve arayışı yetişkinlikte de devam eder. Bu yüzden hiçbir ilişki onlar için yeterince yakın değildir. İlişkideki yeterince yakın hissedememe durumu sürekli ayrılık kaygısı, yapışkan diye tabir ettiğimiz yoğun ilgiye sahip hareketler görülür.

İlgili araştırma Atılgan ERÖZKAN tarafından yapılan araştırma 380 üniversite öğrencisi ile üniversite öğrencilerinin iletişim becerilerinin kişilerarası ilişki tarzları, bağlanma stilleri ve benlik saygısı düzeyleri ile olan ilişkisini açıklamaya çalışılmıştır. Yapılan araştırmada kişilerarası ilişki tarzları, bağlanma stilleri ve benlik saygısının iletişim becerilerini yordayıcı olduğu görülmüştür.

Bkz: https://dergipark.org.tr/en/pub/maruaebd/issue/360/2013

Son olarak; bu yazımızda iletişimin ne olduğunu sosyal medyanın iletişim üzerindeki etkisini, bağlanma stilleri ve bunların birey ve doğal olarak ikili ilişki ve iletişimdeki etkilerinden bahsederken bir sonraki yazımızda iletişime etki eden etmenleri ele alacağız.

Hazırlayan: Selman Durukan