İnternet Beynimizin Yapısını Değiştiriyor Olabilir

İnternet Beynimizin Yapısını Değiştiriyor Olabilir

Bir saat içerisinde kaç defa elimizin otomatik olarak telefonumuza gittiğine dikkat ettiniz mi? Bir araştırmaya göre herhangi bir çağrı-mesaj olmasa da sadece şöyle bir bakıp çıkmak için Amerikalılar yaklaşık 10 dakikada bir telefonlarını ellerine alıyorlar. Bu da günde 80 defaya tekabül eder. Bizim için de durum bundan çok farklı değil gibi görünüyor, doğrusu belki çoğumuz için bu ara daha az.

Aslında telefonlarımızı bu kadar sık kontrol etmemizin en önemli sebeplerinden birisi internet. İnternet yokken telefonu sadece çağrı ve mesajlar için kullanıyorduk ama şimdi internet ile envai çeşit ihtiyacımızı birkaç tık ile karşıladığımız ve sürekli çevrimiçi olarak bilgi alma ödülü-dürtüsünün etkisinde olduğumuz için sürekli telefonumuzla meşgulüz ve hatta telefonumuzdan ayrı kaldığımızda stres hissediyoruz. Doğrusu, hayatımızı bu kadar kolaylaştırmasıyla internet, böyle sıkı fıkı bir ilişki için yeterli cazibeye sahip denilebilir. Bununla birlikte, ilerleyen teknolojiyle karşımıza çıkan her türlü yeniliğe karşı en itidalli yolun (faydalarından dolayı olduğu gibi almak veya zararlı diye tümden reddetmek yerine) yeniliği hayatımıza kendi kurallarımız ile dahil etmek olduğunu biliyoruz. Bu da yeniliğin etkilerinin ne olduğunu iyice anladıktan sonra mümkün olabilir. Bunun için araştırmacılar, ilgimiz bu kadar üzerinde toplayabilen internetin bizi nasıl etkilediğini araştırıyorlar.

Aynı Anda Çoklu İş Yapmak Ve Dikkate Etkisi           

2019’da içerisinde Oxford, Harvard, King’s College gibi üniversitelerden araştırmacıların bulunduğu uluslararası bir araştırma ekibinin yayınladığı çalışmaya göre, internet kullanımı beynin dikkat kapasitesi, hafıza ve sosyal ilişkileri etkileyen özel bazı alanlarında hem kısa hem de uzun süreli değişikliklere sebep oluyor ki bu, beynin yapısında da bazı değişiklikler olabilir demek.

Dikkat çekmeyen bildirimin, yüzlercesi arasında boğulmaya mahkûm olduğu internet sisteminde tasarım sürekli dikkati kapmaya yönelik ve internette dikkatimizin köprü linklerle, bildirimlerle, reklamlarla sürekli olarak farklı farklı yerlere çekilmesi bizi aynı anda -ama yüzeysel olarak- çoklu görev yapmaya (media multi-tasking) teşvik ediyor. Bunun en azından bizi aynı anda birkaç farklı iş yapabilme konusunda geliştirdiğini düşünenler olabilir ama işin aslı öyle değil. Yine bu çalışmada bahsedilen bir deneyde, sık ve yoğun şekilde internette aynı anda birden fazla görev yapan ve yapmayan katılımcılar, görev değiştirme içeren bilişsel testlerde kıyaslanmışlar ve internette yoğun-sık aynı anda çoklu iş yapan katılımcıların testlerde diğerlerinden daha düşük puanlar aldıkları görülmüş. Daha yakından bakıldığında, düşük puan alan bu grubun, çevreden gelen ilgisiz uyaranlarla daha kolay bölünebildikleri fark edilmiş. Yani, internette sürekli aynı anda birden fazla şeyle ilgilenmek, gerçek hayatta da bir görevden diğerine atlamakta yardımcı olmuyor, tam tersine bu becerimizi köreltiyor. 

Beynin Yapısını Nasıl Değiştiriyor Olabilir?

İnternetin beyinde nasıl yapısal değişiklikler yapmış olabileceğini beyin görüntüleme çalışmalarından gözlemleyebiliyoruz. İşlevsel olarak, yukarıda bahsedilen deneyde internette sık ve yoğun şekilde aynı anda çoklu görev yapan katılımcıların, bilişsel testleri yaparken beyinlerinde normalde dikkat çelicilere tepki veren sağ ön lobun, diğer katılımcılara kıyasen daha çok çalıştığı görülmüş; yani dikkat çeldiricilerle mücadele edebilmek için daha fazla çaba harcamaları gerekmiş. Yapısal olarak da, ön beynin dikkat çeldiricilere rağmen hedefe odaklanmayı sağlayan alanlarındaki gri maddenin azaldığı görülmüş. Tabi, her ne kadar bu çalışmada sonuçlara yaş, cinsiyet, interneti kullanma sıklığı gibi durumların etkisi kontrol altına alınmışsa da, bu verilerin yaşam tarzı gibi başka sebeplerden de kaynaklanıp kaynaklanmadığını bilebilmek için başka araştırmalar da yapılması gerekiyor.

Çevrimiçi dünyanın dikkatimizi sürekli parça parça bölerek sonuçta bizi uzun süre aynı işe odaklanamaz hale getirmesi durumunu ve hatta bu durumun beynimizin yapısını dahi değiştirebiliyor oluşunu göz önüne alarak internetle ilişkimizi zarar görmeyeceğimiz bir seviyede tutmaya çalışmak gerekiyor gibi görünüyor.

Hazırlayan: Meral Kavak

Kaynaklar

https://nypost.com/2017/11/08/americans-check-their-phones-80-times-a-day-study/

https://neurosciencenews.com/internet-brain-changes-14170/


Meral Kavak

Merhaba, ben Meral Kavak. İstanbul’da klinik psikolog olarak hem Yetim Vakfı’nda hem de özel bir danışmanlık merkezinde çocuk ve ergenlerle çalışıyorum. Lisansta biyopsikoloji dersi ile sinirbilim-beyine ilgi duymaya başladım, hala da hem yaptığım işin (terapi ile müdahale) gözle görülebilir-ölçülebilir etkilerini bilebilmek-anlatabilmek, ve hem de insanı anlama yollarından bana en çok heyecan vereni olarak beyni tanımak-anlamak için sinirbilim çalışmalarını takip ediyorum. Soru ve öneriler için mk.meralkavak@hotmail.com adresine yazabilirsiniz.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir