Çocuklara Müzik Aleti Çalmayı Öğretmenin En Kolay Yolu: Suzuki Yöntemi

Teknolojinin alabildiğine yaygınlaştığı günümüzde çocuklarımızı telefondan, bilgisayardan uzaklaştırıp çeşitli hobilere yönlendiremiyoruz. Örneğin çocuğa bir müzik enstrümanı çalmayı öğretmek, satranç öğretmek bazen imkansız hâle geliyor. Onun için bilgisayarda oyun oynamak daha eğlenceli görünüyor ama hem beyin gelişimi hem de sosyalleşmesi açısında ebeveynler çocuklarına çeşitli beceriler kazandırmak istiyorlar.

Çocuklara bir müzik enstrümanı çalmaya öğretmek için 1940’larda Japon bir kemancı ve öğretmen olan Shinichi Suzuki çok başarılı bir yöntem geliştirdi. Suzuki yöntemi adı verilen bu teknik 1960’ların ortalarında Amerika’ya getirildiği ve o zamandan beri dünyanın birçok ülkesinde çocuklar, anne babalar ve öğretmenler tarafından büyük bir hevesle kullanılıyor.

Suzuki’nin çocuklara çeşitli enstrümanları çalmayı öğretmeye yönelik yöntemi aslında psikolojideki sosyal bilişsel öğrenme ilkelerine çok benziyor. 1986 yılında Albert Bandura gözlem yoluyla gerçekleşen sosyal bilişsel öğrenme ilkelerini açıkladığında büyük ses getirmiş ve psikoloji alanında adından epeyce söz ettirmişti. Sosyal bilişsel öğrenmede çocuklar sadece gözlemleyerek belirli davranış kalıplarını öğrenebiliyorlardı. Buna en iyi örneklerden biri 13 aylıkken televizyondaki golf oyuncularını izleyerek golf oynamayı öğrenen Jack’tir. Jack sadece 13 aylıkken 5 metreden topu deliğe sokabiliyordu.

Suzuki yöntemi ile Bandura’nın sosyal bilişsel öğrenme ilkeleri birbirleriyle çok örtüşüyor demiştik. İkisinin en büyük ortak özellikleri dikkatli gözlem, belleğe kaydetme, gözlemlenen davranışı taklit etme ve davranışı gerçekleştirmek için çocuğun güdülenmesidir.

Dikkat

Örneğin çocuğunuza keman çalmayı öğretmek istiyorsunuz. Öncelikle çocuğunuza siz rol modeli olmalısınız. Suzuki, anne babalara sadece çocuk, anne babasına baktığında ve dinlediğinde keman bilgilerini öğretmelerini öneriyor. Çocuk yerde yuvarlandığında, yerinde zıpladığında, geri geri yürüdüğünde ya da konuyla ilgisiz şeylerden bahsettiğinde anne babalara durmalarını söylüyor.

Çocukları Suzuki yöntemine başlatmak için önerilen yaş kızlar için 3, erkekler için ise 4. Ancak anne babalar, 3-4 yaşındaki çocukların dikkatlerini toplama süresinin genellikle 30 saniye ila birkaç dakika arasında olmak üzere kısıtlı olduğu konusunda uyarılıyor.

Hafıza

Suzuki, anne babalara, bilgileri çocukların anlayabileceği şekilde vermelerini söylüyor. 3 – 4 yaşındaki bir çocuğun sözel becerileri ya da hafızası tam anlamı ile gelişmediği için, sözel talimatlara fazla yer verilmez. Bunun yerine çocuğa keman dersi, oyun ve egzersiz yoluyla verilir. Örneğin, çocuklara kemanı nasıl tutacakları, yayı nasıl tutacakları ve parmaklarını nasıl basacakları, önce ellerin kullanıldığı oyunlarla öğretiliyor. Çocuklar, nota okumayı ancak büyüdüklerinde ve keman çalma konusunda biraz teknik kazandıktan sonra öğreniyorlar.

Taklit Etme

Suzuki yöntemi için çocukların, fiziksel olarak istenen davranışları yapabilecekleri ve öğretmen ile anne babalarını taklit edebilecekleri en erken yaş olan 3 – 4 yaşlarında keman dersine başlamaları öneriliyor. Kızlar fiziksel olarak erkeklerden daha erken olgunlaştıkları için, daha erken başlayabiliyor. Başka enstrümanların gerektirdiği fiziksel beceri daha fazla olduğu için, başlama yaşları değişiyor; piyano, 4 – 5 yaş, çello, 5 yaş, flüt, 9 yaş. Tahmin edebileceğiniz gibi 3 – 4 yaşındaki çocuklar, önce minyatür enstrümanlarla başlıyor ve büyüdükçe daha büyük enstrümanlara geçiyor.

Güdülenme

Suzuki, anne babaların en önemli rolünün, çocuğu “anne babanın yaptıklarını” gözlemlediği ve taklit ettiği için ödüllendirmek olduğuna dikkat çekiyor. Suzuki, küçük çocukların motivasyonunu yüksek tutmak için çeşitli yöntemler öneriyor: Çocuk için faal ve ilgili bir model olun, çocuk için eğlenceli olan keman oyunları oynayın, rekabet içeren oyun ve derslerden kaçının ve çocuğu asla ulaşabileceği seviyenin ötesine itmeyin.

Suzuki yöntemini kullanan anne babalar çok başarılı olduklarını bildiriyorlar. Bu yöntem hem çocuğu sıkmıyor hem de onun bir müzik becerisini geliştirmesine imkan veriyor. Eğer siz de çocuğunuza bu tür hobiler kazandırmak istiyorsanız öncelikle ona rol modeli olmalısınız. Çocuğunuz en başta sizi örnek alacaktır. Ondan sonra çeşitli oyunlarla ona bu hobileri sevdirmelisiniz. Sonrası kendiliğinden gelecektir zaten.

Hazırlayan: Çağlayan Taybaş