Nistagmus Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

27 Nisan 2017 Çağlayan Taybaş

Dönüş periyodunun başlangıcında ve bitişinde, gözde görünen karakteristik sıçrama şeklinde ani harekete nistagmus denir. Nistagmus görme uyarıları ile başlatılmaz ve kör kişilerde de görülebilir. Aslında vücut dönerken gözün belirli bir noktada durmasını sağlayan bir reflekstir. Dönme başladığında, gözler dönüş yönüne ters yönde yavaş yavaş hareket ederek görsel sabitleme devam ettirilir. Bu hareketin sınırına ulaşıldığında, gözler hızla yeni bir sabitleme noktasına döner ve yeniden yavaşça diğer yönde hareket eder.

Nistagmus Yatay veya Dikey Olabilir

Yavaş bileşen, vestibüler labirentten gelen uyarılar tarafından başlatılır. Hızlı bileşen, beyin sapındaki bir merkez tarafından tetiklenir. Nistagmus sıklıkla yatay düzlemde gerçekleşir fakat aynı zamanda dikey veya döngüsel de olabilir. Geleneksel olarak, nistagmustaki göz hareketinin yönü hızlı bileşenin yönüyle tanımlanır. Rotasyon sırasındaki hızlı bileşenin yönü rotasyon ile aynıdır. Ancak dönüş durduğunda kupulanın dönüş yolunun aksi yönünde hareket etmesi nedeniyle nistagmusun başka bir türü oluşur. İstirahatte görüldüğünde patolojik bir bulgudur. Bunun iki örneği doğumda görülen konjenital nistagmus ve yaşamda daha sonra olan kazanılmış nistagmustur. Bu klinik vakalarda bu rahatsızlık istirahatte saatlerce sürebilir.

Kazanılmış nistagmus yarım daire kanallarını etkileyen akut temporal kemik kırıklarında görülebilir. Ayrıca flokülonodüler loba zarar veren hasarlar da nistagmusun oluşumuna yardım edebilir. Bazı durumlarda fastigiyal çekirdek gibi orta hat yapıların hasarı da neden olabilir. Bunlardan farklı olarak ciddi rahatsızlıklar da nistagmusa neden olabilir. Örneğin inme, multipl skleroz, kafa travması ve beyin tümörleri bunlardan bazılarıdır. Bazı ilaçlar, alkol ve sakinleştiricilerin yan etkileri de nistagmusa yol açabilir.

Nistagmus Tanısı Nasıl Konur?

Bu rahatsızlık vestibüler sistemin bütünlüğünün bir tanı göstergesi olarak kullanılabilir. Vestibüler labirent işlevini test etmek için kalorik uyarı kullanılabilir. Dış kulak yolu içine ılık su (40 derece) veya soğuk su (30 derece) eklenmesiyle yarım daire kanalları uyarılır. Sıcaklık farkı, endolenfte konveksiyon akımları başlatarak kupulada harekete neden olur. Normal deneklerde ılık suyun neden olduğu nistagmusta bakışlar uyaran yönüne bakar. oğuk suyun neden olduğu nistagmusta ise aksi yöne bakar. Bu test, harf kısaltmaları ile COWS‘u oluşturur. Cold water nystagmus is Opposite sides, Warm water nystagmus is Same side. Vestibüler yolakta tek taraflı lezyonu olan vakada lezyon tarafında nistagmus azalır veya kaybolur. Vertigo ve kusma olmaması için kulak enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılan temizleme sıvısının vücut sıcaklığında olduğundan emin olunması önemlidir.

Nistagmus Tedavisi

Kazanılmış nistagmusun tedavisi yoktur veya vakaya bağlıdır. Sıklıkla seçilen tedavi yöntemi, vakaya neden olan etkeni düzeltmektir (kullanılan ilacın bırakılması, tümörün cerrahi yolla çıkarılması). Aynı zamanda kazanılmış nistagmusun bazı vakalarında rektus kas cerrahisi başarı ile uygulanır. Nistagmusun kısa süreli düzeltilmesinde göz kaslarını felç etmek için botulismus toksini enjeksiyonları sonuç verebilir.