Omega 3 Haplarının Kalp Damar Hastalıklarına Hiçbir Faydası Yok

24 Temmuz 2018 Çağlayan Taybaş

Gıda takviyeleri endüstrisi güçlü bir darbe yemeye hazırlanıyor! Araştırmalar balık yağı hapları gibi omega 3 takviyelerinin kalp damar hastalıkları, felç veya ömrü uzatmaya hiçbir faydasının olmadığını gösteriyor. Dünya çapında yüz binlerce insan beyin işlevlerini geliştirmek, daha sağlıklı olmak, ömrünü uzatmak için bu tür besin takviyeleri alıyor. Ancak geniş çaplı araştırmalar bütün bu çabanın beyhude olduğunu gösterdi.

Omega 3 bir yağ türüdür. Az miktarda omega 3 yağ asidi sağlığınız için çok yararlı ve gereklidir. Yediğimiz birçok yiyeceğin içerisinde bu yağ asitleri bulunur. Onlar da kendi içinde bazı sınıflara ayrılır. Bunlar alfalinoeik asit (ALA), eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asittir (DHA). Belki isimlerini haberlerde veya gazetelerde duymuş olabilirsiniz. ALA ceviz ve bazı tohumlar gibi bitkisel yiyeceklerde bulunur. Uzun omega 3 yağ asitleri olan EPA ve DHA ise somon gibi yağlı balıklarda bolca bulunur.

Kalp Hastalıklarını Omega 3 ile Azaltabilir miyiz?

Omega 3 yağ asidinin tüketimi dünya çapında o kadar genişletildi ki insanlar kalp hastalıklarından korunmak için hemen balık yağı haplarına başvuruyorlar. Kalp hastalıklarını önlemenin birden çok yolu vardır. Örneğin kan basıncını düşürmek ve kolesterolü azaltmak çok etkili yöntemlerdir. Peki, omega 3 yağ asitleri bunları yapabilir mi?

Cochrane Kütüphanesi’nde yayınlanan kapsamlı bir derleme makale 112.059 kişi üzerinde yapılan 79 randomize çalışmadan elde edilen verileri gözden geçiriyor. 112.059 kişinin ne kadar omega 3 takviyesi aldığı, sağlık durumları, fiziksel hareketlilikleri, medikal öyküleri ve benzeri bilgiler inceleniyor. 79 araştırmadan 25’i oldukça güvenilir çalışmalar olarak kabul ediliyor. Omega 3 takviyesi alan ve almayan hastaların sağlık durumları çok iyi bir şekilde değerlendirilmiştir.

Ölüm Riski Sadece %0.2 Oranında Azaltılabildi

Çalışmalarda Kuzey Amerika, Avrupa, Avustralya ve Asya’nın değişik bölgelerinden sağlıklı ve bazı hastalıklara sahip erkek ve kadınlar katılmıştır. Katılımcılara rastgele omega 3 takviyesi verilmiş ve bir yıl boyunca bu hapları kullanmaları istenmiştir. Gönüllülerin bazıları gerçekten bu takviyeleri alırken bir kısmı plasebo hapları almıştır. Diğer bir deyişle, içtikleri hapın hiçbir etkisi yoktur. Birkaç çalışmada ise katılımcıların doğrudan balık yemeleri istenmiş ve sonuçlar kaydedilmiştir. ALA çalışmalarının çoğunda omega 3 yağ asitleri margarin gibi yiyeceklerin içine eklenmiştir. Ayrıca hastaların ALA yönünden zengin yiyecekler yemeleri sağlanmıştır.

Cochrane araştırmacıları uzun zincirli omega 3 yağ asitlerinin daha fazla tüketmenin herhangi bir sebepten dolayı ölüm riskini azaltmadığını gördü. Her gün bir balık yağı kapsülü yutmanız kalp krizi riskinizi azaltmıyor. Felç geçirme olasılığınıza hiç etki etmiyor. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda omega 3 takviyesi alan kişilerin ölüm riski %8.8 bulundu. Hiçbir takviye almayan kontrol grubunun ölüm riski ise %9’du!

Kalp Hastalıklarına Hiçbir Faydası Yok

Araştırmacılar EPA ve DHA’ları daha fazla tüketmenin kalp damar hastalıkları oluşumuna, kalp krizine hiçbir etkisinin olmadığını buldu. Her gün bu yağ asitlerini tüketmeniz kötü bir beslenme alışkanlığınız varsa kalp krizinizi durdurmayacak. Kalp damarlarının tıkanması ile bu yağ asitleri arasında hiçbir bağlantı yok. Uzun zincirli bu yağ asitleri muhtemelen kandaki trigliserit ve HDL kolesterolü gibi yağ moleküllerini azaltacaktır. Kandaki trigliserit miktarını azaltmak kalp hastalıklarına karşı sizi koruyabilir ama HDL’yi düşürmek tam ters etki yapar.

79 çalışmanın verileri incelendiğinde ceviz gibi yiyeceklerde bulunan ALA’nın tüketimini artırmanın kalp damar hastalıkları üzerinde hiçbir etkisi olmadığı görüldü. Ne uzun zincirli ne de kısa zincirli omega 3 yağ asitleri sizi kardiyovasküler hastalıklara karşı daha fazla koruyor. Ancak ALA’yı daha fazla tüketmek kalp ritminde oluşabilecek düzensizlik riskini %3.3’ten %2.6’ya indiriyor. Pek yüksek bir rakam değil ancak bu da bulgular arasında yer alıyor. Araştırmacılar kanama ve kan pıhtıları üzerinde bu yağ asitlerinin nasıl bir etkisi olduğunu da araştırdılar ancak bir şey bulamadılar.

Omega 3 Yağ Asitleri Kilo Aldırır mı?

Binlerce insan üstünde yapılan araştırmalarda bu yağ asitlerini tüketmenin vücut kilosuna ve vücudun yağ miktarına hiçbir etkisinin olmadığı görüldü. Ayçiçek veya palm yağı gibi yağların aksine omega 3 yağ asitleri kilo almaya veya vermeye neden olmuyor. Normalde patates kızartması gibi yağlı yiyecekleri çok tüketen kişilerin vücutlarının belirli bölgeleri yağ toplamaya başlar. Genelde göbek ve basenler en çok yağ dokusuna sahip bölgelerdir. Ancak ALA, DHA ve EPA herhangi bir yağlanmaya neden olmuyor.

İngiltere’de East Anglia Üniversitesi’nde çalışan araştırmanın baş yazarı Dr. Lee Hooper herkesin yaptıkları derleme çalışmanın sonuçlarına güvenebileceğini belirtiyor. Araştırma farklı kıtalarda yaşayıp farklı şekillerde beslenen, işe giden, kültürlere ve hayat tarzına sahip olan insanlar üstünde bu yağ asitlerinin etkilerini görmeyi amaçlıyor. En sonunda toplanan veriler incelendiğinde omega 3 yağ asitlerinin kalbi koruduğu, ömrü uzattığı gibi popüler inanışları yıkıyor. Dünyaca ünlü doktorlar balık yağı diye çığırtkanlık yapadursun, bilimsel kanıtlar tüm söylentileri çürütüyor.

Hazırlayan: Çağlayan Taybaş