Epilepside Parsiyel Nöbetler

Epilepsi sinir hücrelerinin ani ve eş zamanlı bir şekilde uyarılıp anormal elektriksel boşalımları sonucu tekrarlayan nöbet oluşumu ile karakterize olan kronik sinirsel bir bozukluktur. Bu hastalığa sahip kişilerin yaşam kalitesi düşük olur ve psikolojik sorunları artar. Dünya genelinde en yaygın olan ve oluşum mekanizması günümüze kadar gizemini koruyan bu hastalığın anlaşılabilmesi için araştırmacılar uzun süren çalışmaları sonucu epilepsiyi nöbet başlangıç yerlerine ve nöbet geçirme davranışlarına göre sınıflandırmışlardır. Epilepsi hastalarında nöbetler genelde 2 şekilde gerçekleşir. Elektriksel yayılım beynin bir bölgesinden başlayıp beynin tümünü etkileyen türde olursa buna jeneralize nöbet denir. Eğer elektriksel yayılım beynin yalnızca bir bölgesini etkiliyorsa, bu nöbet şekline de bölgesel, bir diğer anlamıyla parsiyel nöbet denir. Bu yazımda sizlere parsiyel nöbet geçiren hastaların yaşayabileceği duygu durumlarından bahsedeceğim.

Epilepsi tedavisi için antiepileptik ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, hastanın nöbet geçirmesini önleyebilmek ve hastanın yaşam kalitesini arttırmaya yönelik olarak verilir ve hastaların çoğunda etkili olur. Fakat bazı epilepsi türlerinde ilaca direnç meydana gelir ve hasta nöbet geçirmeye devam eder. Örneğin beynin şakak bölgesinde bulunan kısmında (temporal kısım) meydana gelen nöbet türlerinde ilaca direnç, beynin diğer kısımlarına göre daha fazladır. Epilepsi hastası kişilerin nöbet öncesi ve nöbet anındaki davranışlarını iyice gözlemlemek ve doktora olanları tam olarak anlatmak, tedavi için gerekli olan doğru ilacın verilmesine yardımcı olacaktır.

Parsiyel Nöbet Çeşitleri

Parsiyel nöbetler basit, kompleks ve sekonder jeneralize olmak üzere 3’e ayrılır.

Basit Parsiyel Nöbetler

Bu nöbet türlerinde hasta kişi,  beynin etkilendiği bölgenin işlevleriyle ilgili belirtiler hisseder. Nöbet sırasında hastanın bilinci yerindedir fakat bu durum onun nöbeti durdurabileceği anlamına gelmez.  Nöbet hastanın beyninin ön kısmında (frontal kısım) gerçekleşiyor ise, hastanın konuşması geçici olarak durabilir ya da anlaşılmaz sesler çıkarabilir, kontrolsüz uzuv hareketleri yapabilir, kişi kendini çekiştirmeye başlayabilir. Nöbet sonrası hastada kısa süreli güçsüzlük görülebilir.

Nöbet beynin şakak bölgesinde (temporal kısım) gerçekleşiyor ise, hasta mideden yukarı doğru yükselen tarifi zor duyumlar hisseder, yanmış lastik kokusu, metan, aseton, sülfür gibi kokular algılar, vızıltı gibi sesler işitir veya baş dönmesi yaşarlar. Nöbet beynin yan kısımlarında (parietal kısım) gerçekleşiyor ise,  hasta vücudunda hafif uyuşmalar hisseder, iğnelenme, karıncalanma hisseder, baş dönmesi yaşar, görsel halüsinasyonlar algılar. Nöbet beynin arka kısmında (oksipital kısım) gerçekleşiyor ise, hasta flaşlar şeklinde patlayan ışıklar, rengarenk ışıklar görebilir.  

Kompleks Parsiyel Nöbetler

Basit parsiyel nöbetler ile karmaşık nöbetler arasındaki temel fark, kompleks nöbetlerde nöbet geçiren hastanın bilincinin açık olmamasıdır. Bilincin açık olmaması hastanın her zaman yere yığılacağı anlamına gelmez. Çevredeki insanlar hastanın nöbet geçirdiğinin farkına varmayabilir. Hasta kişi nöbet öncesi aşırı stres yaşayabilir, baş ağrısı çekebilir, çeşitli sesler duyabilir, gözünün önüne hayali görüntüler gelebilir. Hasta kendine geldiğinde hiçbir şey hatırlamaz.

Sekonder jeneralize nöbetler

Hastalarda basit veya kompleks başlayan bir nöbetin hızla tüm beyne yayılması ve bunun sonucunda sarsıntılı şiddetli bir nöbete dönüşmesine sekonder jeneralize nöbetler denir. Hastalar sıklıkla nöbet öncesi halüsinasyonlar görür.

Hazırlayan: Hüsniye Özalp

Kaynaklar

Magido I, Colson A, Chisholm D, Dua T, Nandi A, Laxminarayan R, “Health Pavlova MK, Shea SA, Bromfield EB. Day/night patterns of focal seizures. Epilepsy Behav.2004; 5 (1):44-49. and economic benefits of public financing of epilepsy treatment in India: An agent-based simulation model.” Epilepsia. 2016 Mar;57(3):464-74.

Commission on Classification and Terminology of the International League Against Epilepsy. Proposal for revised clinical and electroencephalographic classification of epileptic seizures. Epilepsia, 1981; 22: 489-501.

Commission on Classification and Terminology of the International League Against Epilepsy. Proposal for revised clinical and electroencephalographic classification of epilepsies and epileptic syndromes. Epilepsia, 1989; 30:389-398).

Tokay T, S Ş Komşuoğlu, “Epileptik Auralar”, Düşünen Adam; 2004, 17(3): 162-167.

Pavlova MK, Shea SA, Bromfield EB. Day/night patterns of focal seizures. Epilepsy Behav.2004; 5 (1):44-49.

Bilginer B, Akalan N, “Temporal Lob Epilepsileri”, Türk Nöroşirürji Dergisi, 2006, Cilt: 16, Sayı: 3, 156-159.