Perisitler: Nöronlarınızın Koruyucu Meleği

Nöronlarınızın Koruyucu Meleği: Perisitler

Beyin ve sinir sistemimizdeki kayıpların yerine koyulmasının ne kadar zor olduğuna hepimiz şahit olmuşuzdur. Ama vücudumuz hayatta kalmak için o kadar harika bir sisteme sahip ki! Nöronlardaki hasarı en aza indirgemek için nöronlarımızı koruyan yeni bir melek keşfedildi: Perisitler.

USC Keck Tıp Fakültesi, Zilkha Nörogenetik Enstitüsü araştırmacıları beynin damar sisteminden, demans ve diğer hastalıkları uzak tutmak için gereken nöronları koruyan gizli bir madde keşfettiler.

Perisitler Kan Akışını Düzenliyor

Araştırmada  insan beynini bir fare modelinde modellediler. Perisitler adı verilen spesifik hücrelere odaklanıldı ve perisitlerin beyin sağlığında daha önce bilinmeyen bir rol oynadıkları ortaya çıktı. Perisitler, beyni kirletip bilişsel gerilemeye sebep olan kan damarlarının sızması durumunda  bile nöronları canlı tutan bir madde salgılıyor. Perisitler, kan akışını düzenliyor ve kan damarı duvarlarının sızdırmazlığını sağlıyor.

Perisitlerin rolünü daha iyi anlamak için bilim insanları farelere, beyindeki perisitler tarafından salgılanan ve vücutta başka bir yerde bulunmayan bir protein veya büyüme faktörü aşıladı. Yapay olarak aşılanmış perisit hücreleriyle bile büyüme faktörünü koruyan nöronların ve beyin hücrelerinin ölmediğini buldular. Perisitler, Huntington, Parkinson hastalığı, felç, beyin travması ve amiyotrofik lateral skleroz (ALS) gibi birçok hastalığa dahil olduğu için, daha fazla araştırma yapmak için de alan oluşturuyor.

Farelerde yapılan bu yeni deney için Zilkha Nörogenetik Enstitüsü müdürü Berislav Zlokoviç, beynin kan damarlarındaki perisitleri sıfırladı. Araştırmacılar yapay olarak perisitleri çıkardıklarında, kan beyin bariyerinde hızlı bir dejenerasyon, kan akışında bir yavaşlama ve beyin hücrelerinde kayıp gördüler.

Perisitler Yeni Tedavi Yöntemlerine Işık Tutabilir

Bilim insanları, Alzheimer hastalığını hafıza kaybı başlamadan çok daha önce gerçekleşen bir rahatsızlık  olduğunu keşfetmişti. Pek çok araştırmacı Alzheimer hastalığında beyinde biriken beta amiloid plaklara odaklanmayı bırakıp hastalığın daha önceki aşamalarını bulmayı  hedefliyor. Bunlardan biri de araştırmanın sahibi Berislav Zlokoviç.

Zlokoviç, beyindeki kan damarlarını oluşturan hücre katmanlarını inceliyor. Önceki araştırmasında  bir kişinin beyin kılcal damarları ne kadar geçirgen veya sızdırgan ise bilişsel sakatlıklarının daha fazla olduğunu gözlemlemişti. Zlokoviç “Kan damar sistemiyle sinir sistemi arasındaki bağlantı önceden çok net olmasada artık biliyoruz ki vasküler hücrelerindeki kayıplar nörodejenerasyona neden oluyor” diyor. Bunun Alzheimer hastalığının olası patogenezi hakkında tamamen yeni bir görüş açtığını da belirtiyor.

Hazırlayan: Rukiye Akgün

Kaynak: “Pericyte loss leads to circulatory failure and pleiotrophin depletion causing neuron loss”. Angeliki M. Nikolakopoulou, Axel Montagne, Kassandra Kisler, Zhonghua Dai, Yaoming Wang, Mikko T. Huuskonen, Abhay P. Sagare, Divna Lazic, Melanie D. Sweeney, Pan Kong, Min Wang, Nelly Chuqui Owens, Erica J. Lawson, Xiaochun Xie, Zhen Zhao & Berislav V. Zlokovicer.
Nature Neuroscience. doi:10.1038/s41593-019-0434-z


Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir