Robotlar İşimizi Elimizden Alır Mı?

Sizde muhtemelen robotların insanların yaptıkları işleri  yapan videolarla karşılaşmışsınızdır. Yemek yapan robot , ev yapan robot… İzlemesi keyifli olan bu videolar bir süre sonra insanın aklına biraz ürkütücü olan bir soruyu getiriyor. ‘’ BU ROBOTLAR YA BENİM İŞİMİ BENDEN ALIRSA’’

Bugün yapay zekada çılgınca bir gelişim var ve bunun yanında hızla artan otomasyon. Bu iki gelişme bugün ki akıllı robotları ortaya çıkarıyor. Patronlar fabrikalarında insan çalıştırmak istemiyor. Çünkü insan PAHALI.  Yıllık izin alabilen, hastalandığında rapor alıp işe gitmeme ihtimali olan, haftada en az bir gün çalışmayan, günde sadece 8 saat çalışabilen insanlar yerine bu 7-24 yılın her günü çalışabilecek akıllı robotları kullanmaları patronlar açısından gayet makul. Çünkü daha çok para kazanmak istiyorlar.

Zaten günümüzde yüksek oranda işsizlik oranı bu gelişmelerle daha sancılı bir hale geliyor. Günümüzdeki koşullar ve gelişmelere bakarak 3 tane senaryo yazmaya çalışacağım.

SENARYO 1

Hızla gelişen yapay zeka ve otomasyonla işsiz kalan insanlar para kazanamaz ve bir şeyler satın alamaz ; insanların bir şey satın alamaması demek , şirketlerin bir şey satamaması demek buda onların otomatik olarak batması anlamına geliyor. İşte ilk defa Karl Marx ın ortaya çıkardığı bu döngüye insanlar çok güveniyorlar. Eğer kendileri işsiz kalırsa , şirketlerin batacağına o yüzden de şirketlerin buna izin vermeyeceğini düşünüyorlar.

Ancak hesaba katmadıkları bir şey var. Dünyada gelir seviyesinde tepedeki %10 tüketimin %90 nın gerçekleştirirken Geri kalan %90 lık kesimde %10 luk tüketim gerçekleştiriyor. Yani şirketler %90 lık bir kitleyi umursamayabilirler . Ve acımasızca davranabilirler ..(Günümüzde olduğu gibi, gelir adaletsizliği, küresel ısınma …,) Bunun sonucunda işsizler ordusuyla kimilerine göre  de gereksizler diye bir grup oluşabilir . Bunlarda savaş kıtlık salgın gibi bir çok kötü durum doğurabilir.

SENARYO 2

Robotlar yüzünden bazı işler yok olacak ama bunun yanında yeni meslekler ortaya çıkacak. Yapay tavuk üreten laboratuvarlarda X mesleği gibi. Ancak yeni çıkan meslekler , kaybolacak mesleklerin istihdam açığını kapatamayacak ve bu açık gittikçe artacak. İşsizlik artacak.  Bunun için Evrensel Temel Gelir dediğimiz  günümüzde bazı ülkelerde uygulana  her aileye kendi ihtiyaçlarını karşılayacak belli bir miktar para verilmesi çözüm ortaya konulacak. Otomasyonda artan verimlilikle şu an üzerinizde bulunan kıyafet 50 tl yerine 5 tl olacak. Bazı fabrikaların karanlık olacağı söyleniyor. Bu sebeple 1 fabrikanın aydınlanma için elektrik kullanmayacağını düşünürsek ne kadar çok kar yapacağına düşünebiliriz. Buda Evrensel  Temel Gelir dediğimiz kavramın gerçekleşmesini sağlayacak.

SENARYO 3

Teknolojinin işsizlik yaratacağı tarihte ilk kez karşılaşılan bir durum değil.

*19 yy.da İngiltere de Kraliçe Elizabeth dikiş makinelerini kullanılmasını istemiyordu. Çünkü eğer diliş makineleri kullanırsa eskiden 10 kişinin yapacağını 1 kişi dikiş makinesiyle yapabilecekti. Buda büyük işsizliğe neden olacak ve siyasi istikrarı bozma ihtimalini ortaya çıkaracaktı. Oysa hiç de öyle olmadı.

Dikiş makinelerini kullanılmasıyla üretimde çok büyük verim sağlandı ve buda giysilerin fiyatını düşürdü.  Fiyatlar düşünce talepte artmaya başladı. Daha fazla dikiş makinesiyle çalışan insana ihtiyaç duyuldu işsizlik artmadı.

*İlk ATM’lerin kullanılmaya başlamasıyla çoğu kişi vezne görevlilerin işsiz kalacağına  düşünüyordu . Oysa ATM’ler daha az maliyetle daha çok iş yapılmaya başlandı ve daha fazla yerde banka açılmaya başlandı. Vezne görevlisi olarak çalışan sayısı aksine arttı. Bugün vezne görevlileri para çek yatır gibi basit işlemler yerine müşteri problemleri hizmetleri gibi görevleri yerine getiriyorlar.

* 20 yy dan 21. Yy geçtiğimizde sadece tek bir meslek yok oldu. Asansör görevlisi .

İşsizlikle ilgili anlatılanların çoğu sadece senaryo olarak görülüyor.

Hazırlayan: Hasan Dizili