Sağlık Teknolojisi Zaman İçinde Nasıl Gelişti?

Tıp insan sağlığının sürekliliği, bozulan sağlığın düzeltilmesini ve hastalıklardan korunmayı da kapsayan; içinde birçok disiplini barındıran sağlık bilimleri dalıdır. 2500 yıl önce Hipokrat’ın bir sanat olarak tanımladığı tıp, günümüze kadar teknolojiyle beraber bir gelişim yoluna girmiştir. Yazının bulunmasından önce kötü tanrıların illeti şeklinde bir hastalık tanımı yapılıp çeşitli gıdaların tedavi edici özellikleri keşfedilmiş, Mısır döneminde eczacılık gelişmiş ve temizliğin insan sağlığındaki önemi farkedilmiş, Mezopotamya’da Hammurabi Kanunları’nda bazı tıp kural ve uygulamaları belirtilmiş, Çin’de akupuntur tedavi yöntemi olarak kullanılmış ve Yunan-Roma döneminde ise Hipokrat, Aristo, Galen öncülüğünde tıp cerrahi bir özellik kazanmıştır. Tıp gelişimi Orta Çağ ve Bizans uygarlığında duraklama ve gerileme dönemine girmiştir. İslam-Arap döneminde ise yeniden yükselişe geçmiş ve Rönesansta birçok dal gibi cerrahi de en parlak dönemini yaşamıştır. Leonardo Da-Vinci de anatomi resimlerini bu dönemde çizmiştir. Valerius ilk modern farmakopeyi yazmış, kimyanın öncülerinden Paracelsus çeşitli bileşikleri farmakopeye eklemiştir. Modern anatominin kurucusu Vesalius ve en büyük cerrah Pare de bu dönemin öncülerindendir.

Son olarak modern dünyada teknolojinin gelişmesiyle birlikte tıp birçok yeni özellik kazandı. Sağlık teknolojisi hekimlerin çalışma alanlarını ve beceri gerektiren eylemlerini geliştirdi. Bununla beraber hastaların güvenliği arttı. Yine hastaların daha az dikiş, daha az iz, kansız ameliyat ve çabuk işe dönme beklentileri ortaya çıktı. Modern tıbbın gelişimi ile anestezi, antisepsi tanımlamaları yapıldı ve cerrahi teknolojiler kullanılmaya başlandı. Günümüzde ise laparoskopik cerrahi ve robotik cerrahi teknolojileri de kulanılmaktadır.

Robotik Cerrahi

Robotik cerrahi ilk olarak 2000 yılında ABD’de kullanıldı. Asıl amaç uzayda rahatsızlanabilecek bir astronotu uzaktan kumanda ile tedavi etmekti. Ancak bu bazı yükümlülükleri de beraberinde getireceğinden asıl yapılış amacı olan uzaktaki hastayı tedavi etmek için kullanılmadı. Bazıları tarafından tıpta devrim olarak nitelendirilen bu cihaz için Robot Yapımı Laparoskopik Cerrahi tanımlaması yapıldı. Cihaza Da-Vinci adı verildi ve FDA onayı aldı. Kullanımı özellikle ürolojik ameliyatlara öncülük etti. Cihaz küçük kesiler ile açılan kanallardan operasyonu gerçekleştirebiliyordu. 16 kat büyütme ve 3 boyutlu görünüm anatomik cerrahinin öğrenilmesini de kolaylaştırdı. Kolların insan eli gibi yorulmaması, daha fazla derinlik, daha fazla çözünürlük, uzaktan ameliyat şansı, hastanede kalış süresini kısaltma, daha az hemoraji, hekimin hukuksal haklarını korumaya katkı gibi avantajları içermekteydi. Ancak maliyetinin fazla olması ve dokunma hissinin olmaması gibi dezavantajları da vardı. Özellikle maliyeti kullanımını ve yaygınlaşmasını sınırladı.

Bütün bu anlatılanlardan sonra akla “Peki doktor ne yapıyor?” sorusu gelebilir. Ancak bu cihaz doktorun kullandığı materyallerin gelişmiş biçiminden ibarettir. Sanılanın aksine ameliyatı gerçekleştiren robot değil doktorun yönlendirdiği robotik kollardır. Cerrah bilgisayar konsolu üzerinden birtakım komutlar vermektedir. Yani her hareketi bizatihi cerrah kontrol etmektedir.

Ülkemizde toplamda 34 adet bulunan robotik sistem insanın aksine titrememe ve yorulmama özelliği sayesinde bilhassa uzun ameliyatlarda başarı oranını arttırdı. Hekimin stresini de azalttığından robotik cerrahi beraberinde tıpa birçok kazanım getirdi. Maliyet sorununa getirilecek bir çözümün robotik cerrahiyi, hekimlerin daha çok tercih ettiği ve tıp öğreniminde de kullanılabilecek bir teknoloji haline getirebilmesi mümkün görünüyor.

Hazırlayan: Sümeyye Avcı

Kaynaklar