Salmonella Beyin Tümörlerini Yemek İçin Programlandı

3 Haziran 2017 Çağlayan Taybaş

Hayatınızda en azından bir defa gıda zehirlenmesi yaşadıysanız, küçücük bakterilerin ne kadar büyük mide kramplarına sebep olduğunu bilirsiniz. Bu bakterilerden biri de Salmonella adı verilen suda bulunan bir canlıdır. Her yıl 380 kişinin ölümüne neden olur ve 1 milyon gıda zehirlenmesi vakasının sorumlusudur. Duke Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı Salmonellayı genetik olarak değiştirerek beyin tümörlerini yok etmeyi hedefliyor.

Molecular Theraoy – Oncolytics dergisinde yayınlanan araştırmada bilim insanları harika bir şey icat etti. Saldırgan düşman askerini kendi siperlerimize asker yaptı. Salmonellanın doğal hali sindirim sistemindeki hücrelere saldırıyor. Ancak genlerdeki birkaç değişiklikle bu bakteri insanlığın bildiği en agresif kanser türlerinden biri olan glioblastomaya karşı savaş açıyor. Glioblastomada ortalama ömür uzunluğu en iyi tedaviyle bile ortalama 15 aydır. Glioblastoma insanlarda görülen en agresif ve tehlikeli tümörlerden biridir.

Salmonella ile Hayatta Kalma Oranı %20 Artıyor

Glioblastomalı hastalarda ilaçla tedavi maalesef mümkün değil çünkü kan beyin bariyeri hiçbir ilacın geçişine izin vermiyor. Cerrahi yöntemler de çok riskli olduğu için uygulanabilir değil. Araştırmacılar bu kadar agresif bir tümörün karşısına kendisi kadar sıkı bir rakip çıkardılar. Genetiği değiştirilmiş Salmonella bakterisinde ise bu sorun da ortadan kalkıyor. Farelerde yapılan çalışmalar genetiği değiştirilmiş bakteri verilen gliablastomalı farelerde hayatta kalma oranının %20 arttığını, 3 aylık zaman diliminde tümörün küçüldüğünü gösteriyor. Fareler bu tedavi ile 100 gün daha uzun yaşadılar. Farelerdeki 100 gün insan ömrü ile hesap edildiğinde 10 yıl anlamına geliyor. Gerçekten uzun bir süre. Salmonella’nın genetiğinde yapılan değişiklikler sayesinde tümör hücreleri yok olduktan sonra Salmonella’nın kendisi de yok oluyor.

Salmonella’daki Azurian ve P53 Tümör Hücrelerini Öldürüyor

Çalışmanın önemli isimlerinden Dr. Johnathan Lyon’a göre glioblastoma gibi çok agresif tümörlerde hayatta kalma oranını uzatmak çok zor bir iş. Bu kansere yakalanan insanların çoğu kısa sürede ölüyor, yaşayanlar da en fazla 5 yıl yaşıyor. Ekip daha önceden pürinleri olmayan bir Salmonella türü aldılar. Pürin tümör dokusunda bolca bulunan bir heterosiklik maddedir. Bakteriler vücuda girer girmez hemen tümörlü dokuya akın ediyorlar ve orada çoğalmaya başlıyorlar. Bilim insanları bir de bakterilerin genetiğini değiştirerek düşük oksijenli ortamda iki molekül üretmesini sağladılar. Vücutta sadece tümör dokusu oksijen yönünden düşüktür bu yüzden bakteriler tümör dokusu hariç hiçbir yer bu maddeleri üretemezler. Bu maddeler kanser hücrelerinin kendilerini öldürmesine neden olan Azurian ve p53’tür. Bu iki molekül üretildiğinde hem kanser hücrelerini hem de bakterilerin kendisini öldürüyor.

Çoğu deneysel tedavi yöntemi gibi bu yöntem de henüz insanlar üzerinde kullanılmaya hazır değil. Ekip, tekniği laboratuvardan çıkarıp klinik denemeleri yapmak için son hızla çalışıyor. Şu bir gerçek ki bu gibi yöntemler en ölümcül hastalıkları bile tedavi etmede bize yardımcı olabilir. Dünya artık çok ileri düzey teknolojilere sahip. Genetik mühendisliği tıp dünyasını değiştirecek yenilikler getiriyor. CRISPR/Cas9 ve diğer birçok gen düzenleme araçları sayesinde kanser, kan hastalıkları, metabolik rahatsızlıklar tedavi edilebilecek.