Sıçrayan Fransız Sendromu Nedir?

• 

Kendinizi Kanada’nın uçsuz bucaksız ormanları arasında  huzurlu ama bir o kadar soğuk bir kış gününde şirin bir kulübede hayal edin. Çam kokulu odun parçalarının çatırdadığı sıcacık bir şöminenin önünde tadı yumuşacık bir sahlep içerken ve bu yazıyı okurken birileri çat kapı gelip bağırarak elini şömineye götür ve yak derse hangimiz bu kişinin dediklerini yapar?

Kanada’nın New Hampshire bölgesinde yaşayan Mainli Fransız bir oduncu olsaydınız bu adamın dediğini ikiletmeden yapardınız.

Bir Gizemin Tarihçesi

İngilizcesi Jumping Frenchmen of Maine‘dir. Bu nöropsikiyatrik sendrom ilk olarak adını aldığı Kanada’da yaşayan Mainli Fransız oduncularda görülmüştür. 1861 yılında Boston Daily gazetesinde ilk kez bu oduncuların tuhaf özellikleriyle ilgili bir yazı kaleme alınmış.Bu sıra dışı özellikler New Yorklu bir nörolog olan Dr. George M. Beard’in dikkatini çekmiş ve 1878 yılında ilk kez tanımlanmıştır. Dr. Beard gözlemlerini “Fransız oduncuları tarafından, çalışırken, otururken, dinlenirken habersiz bir şekilde yüksek sesle seslenildiğinde veya boyunlarından ve ellerinden dokunulduğunda oldukları yerden zıplıyorlar, ellerindeki her şeyi fırlatıyorlar, sağa sola vuruyorlar. İlginç bir şekilde yüksek sesle emir verildiğinde ellerini ocakta yakmak, bir tren kondüktörune vurmak, posta görevlisini boğazlamak, ve hatta bir su kütlesinin içine atlamak ve boğulmak gibi her türlü kendilerine veya bir başkasına zarar verme pahasına yapıyorlar” şeklinde aktarmış.

Ne yazık ki Amerika’da 1900’lerin başlarına kadar ırkçı düşünceler hakim olmuştur. Irkçı Amerikan vatandaşlar bu tuhaf oduncuların zeka ve entelektüel seviyelerinin düşük olmasından kaynaklanan doğal bir durum olduğunu düşünmüşlerdir. Bundan dolayı mülteci gelen fransızlar Amerika’da ırkçı söylemlere maruz kalmışlardır. Rahatsızlık 1. Dünya Savaşı’ndan sonra popülerliğini yitirmiş 1960’lı yıllarda tekrar araştırmaların odak noktası olmuştur.

Sıçrayan Fransız Sendromu Nasıl Bir Rahatsızlık?

Günümüzde nörologlar sıçrayan fransız sendromu ve ondan daha nadir ve yerel olmakla beraber ona benzeyen diğer rahatsızlıkları irkilme davranışları adı altında inceliyor. Malezya ve Endonezya’da 
latah, Sibirya’da miryachit, Japonya’da imu ve Madagaskar’da ramenjana da irkilme davranışları içinde incelenir.

Sıçrayan fransız sendromu yaşayan kişiler beklenmedik uyarılar karşısında  oldukları yerden sıçrayarak, ellerindekini fırlatarak, ağlayarak, nefeslerini tutarak, titreyerek tepki gösterirler. Sesli ve dokunsal uyarılara daha hassaslardır. Yüksek sesle verilen emirleri bilinçli olmalarına rağmen istekleri dışında ani (refleksif) bir şekilde yerine getirirler. Bazen bu uyarılara karmaşık yanıtlar verirler. Bir uyaran karşısında dans eder gibi hareketler yaparlar, yerlerde yuvarlanırlar. Söylediğiniz sözleri tekrar edip, sözlerinize alakasız küfür ederek yanıt verebilirler. Bu sendrom kendini çocukluktan itibaren gösterir ve ömür boyu sürer. Ailesel geçişli olduğu düşünülmektedir. Gün boyu sürekli uyarana maruz kalmak ve stres, kişilerde bu refleksif olayların oluşma eşiğini düşürür. Kişileri en ufak seslere bile hassas hale getirir. Arkadaşları tarafından bu özelliğiyle dalga geçilen çocuklar ve yetişkinlerde gün sonunda artık bu davranışlar hayatı dayanılmaz hale getirir. Bu kişiler çok yorgun ve halsiz olurlar. Dinlenmeyle ve yaşanılan ortamın daha iyi hale getirilmesiyle sendrom ile ilgili belirtilerde gerileme meydana gelir.

Sıçrayan fransız sendromu günümüzde tedavi edilebilen bir rahatsızlık değildir. Çalışma şartlarının iyileşmesi ve akraba evliliğinin azalması sebebiyle günümüzde bu rahatsızlık çok daha seyrek görülmektedir. Dünya’da bu rahatsızlık gibi bilinmeyen, gizemli bir sürü nörolojik rahatsızlık vardır . Bunların gizeminin çözülmesi insan beyninin sırlarını bir bir aralayacak, yeni tedavilerin geliştirilmesini mümkün kılacak ve bilinmezlik denizinde bize yeni yollar açacaktır.

Noel Ağacı Sendromu Gerçek Mi?

Hazırlayan:Muhammed Burak Bereketoğlu

Kaynaklar

Mark Paul Richard. (2018.) A peculiar condition: A history of the Jumping Frenchmen Syndrome in scientific and popular accounts, Journal of the History of the Neurosciences, 27:4, 355-374, DOI: 10.1080/0964704X.2018.1481315

2- Çağdaş Tıp Dergisi 2015;5(4): CR 66-71 Şahin ve ark.
DOI: 10.16899/ctd.75571. Olgular Temelinde Artmış İrkilme Yanıtının Gözden Geçirilmesi. Review Of Exaggerated Startle Response Based On Cases