Şizofreni

Şizofreni anormal sosyal davranışlar ve gerçek ile gerçek olmayan şeyler arasındaki ayrımın yapılamaması ile bilinen bir akıl hastalığıdır. Şizofrenin en yaygın belirtileri yanlış inanışlar, düzensiz düşünceler, olmayan sesler duyma ve toplumdan kaçma eğilimidir. Şizofren insanlarda sıklıkla görülen diğer rahatsızlıklar major depresyon, anksiyete ve madde kullanımıdır. Belirtiler genellikle ergenliğin sonlarında ortaya çıkar ve çok uzun bir süre varlığını sürdürebilir.

İleri Okuma: Major Depresyon

Rahatsızlığın Nedeni

Şizofreninin tam sebebi henüz bilinmiyor ancak yapılan araştırmalar hem genetik hem de çevresel etkenlerin rol oynadığını gösteriyor. Olası çevresel etkenlerden bazıları şehirde büyüme, esrar kullanma, bazı enfeksiyonlara yakalanma ve annenin hamilelik esnasında kötü beslenmesidir. Genetik olarak ise bazı genetik mutasyonların şizofreniye neden olabileceğini söyleyebiliriz. Şizofreni teşhisi kişinin davranışlarını gözlemleyerek yapılır. Bunların yanında kişinin bildirdiği tecrübeleri ve tanıdıklarıyla olan ilişkileri de tanı koymada çok önemlidir. Doktorlar şizofreni teşhisi koyarken hastanın yetiştiği kültürü de hesaba katmak zorundadır. Şizofreni günümüzde ayrılmış kişilik ve çoklu kişilik bozukluğu olarak görülmüyor. Bunlar halkın gözünde kötü nam salmış rahatsızlıklar. Şizofreninin yeri bunlardan çok ayrı tutuluyor.

İleri Okuma: DNA Mutasyonları Nasıl Olur?

Şizofreni Tedavisi

Bu rahatsızlığın kesin bir çözümü henüz yok ancak araştırmalar yoğun olarak devam ediyor. Genel tedavi yöntemleri terapi, sosyal rehabilitasyon ile beraber ilaç kullanımından oluşuyor. Birçok vakada antidepresanlar kullanılıyor ancak hangi tür antidepresanın daha iyi geldiği henüz kesinliğe kavuşmuş değil. Çok daha ciddi durumlarda hastaların kendisine veya başkalarına zarar verme ihtimalinden dolayı hastaneye yatırılması gerekebiliyor.

İleri Okuma: Mutluluk Hapı Antidepresanların Karanlık Yüzü

Şizofreni Yaygınlığı

Dünyadaki nüfusun %0.3-0.7’si şizofreni hastasıdır. 2013 yılında yapılan sayımlara göre toplamda 23.6 milyon kişi bu rahatsızlığı yaşıyor. Erkekler, kadınlardan daha fazla etkileniyor. Bu durumun nedeni ise bilinmiyor. İnsanların sadece %20’si hayatına güzel bir şekilde devam edebilirken, çok çok azı tamamen iyileşebiliyor. Hastalardan en yaygın görülen sorunlar sosyal iletişim bozuklukları, uzun süreli işsizlik ve beraberinde gelen ekonomik sıkıntılardır. Bu rahatsızlığa sahip kişilerin ortalama yaşam süresi genel popülasyondan 10-20 yıl daha azdır. Bunun en büyük sebebi fiziksel sağlık sorunları ve intihar oranlarının artmasıdır. Hastaların yaklaşık %5’i intihar ediyor. 2015 yılında dünyada yaklaşık 17,000 kişi ya şizofreninin neden olduğu ya da şizofreni ile ilişkili davranışlardan dolayı hayatını kaybetti.

Hazırlayan: Çağlayan Taybaş