Makaleler

Sosyal İzolasyonda Fiziksel Aktivite Önemli

Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüsün yayılımını yavaşlatmak ve sağlık sisteminin herkese yetişebilmesi için yeterli zamanı kazandırmak önemli. Bunun için sosyal izolasyon mutlaka gerekli. Sosyal ilişkiler, bizim gibi sosyal yönelimli olarak evrimleşmiş canlılar için hayatın temel bileşeni olup sağlık üzerine birtakım etkileri bulunmaktadır. Sosyal izolasyonun, artmış inflamutuar yanıt aracılığıyla fiziksel ve psikolojik yönden olumsuz etkilerinin olduğunu gösteren çalışmalar var.  Ancak fiziksel aktivite ile bunun üstesinden gelmek mümkün.

Sosyal İzolasyon Nedir?

Sosyal izolasyon bize yalnızlığı çağrıştırsa da aslında ikisi farklı kavramlardır. Yalnızlık, kişinin öznel algısıyla ilgilidir, kişi sosyal bir ağın içinde olmadığını hisseder. Sosyal izolasyon ise nesnel bir iletişim eksikliği olarak tanımlanır ve kişinin etkileşimde olduğu insan sayısı ile ilişkilidir.

Bireylerin kendilerini toplumdan aşırı derecede izole etmesini tanımlayan ve Japoncada “geri çekilme” anlamına gelen Hikikomori kelimesi vardır. 6 aydan fazla ciddi bir sosyal geri çekilme biçimi olan Hikikomori, özellikle ergenler arasında çok önemli bir sosyokültürel sorun olduğu kabul edilmektedir.

İnflamasyon Nedir?

İnflamasyon, vücudumuza zarar verebilecek etkenlere karşı vücudun kendisini koruma mekanizmasıdır. İnflamatuar yanıt ise bağışıklık sisteminin, zararlı etkeni ortadan kaldırmasını ve doku hasarının onarımını içeren bir süreçtir. Enfeksiyon veya doku hasarını gidermek için histamin, kemokinler ve sitokinler gibi sayısız aracı madde kullanılır. Ancak inflamasyon kronik hale geldiğinde, olması gerekenden uzun sürdüğünde, vücudumuz için tehlikeli olabilir. Kronik inflamasyonun; kalp hastalıkları, diyabet, kanser, otoimmün hastalıklar ve nörodejenaratif (sinir hücrelerinin hasarı ya da ölümüyle karakterize) hastalıklar ve yine daha birçok hastalıkla ilişkisini ortaya koyan kanıtlar gittikçe artmaktadır.

Biyolojik tehditlerin yanı sıra, araştırmalar sosyal stres etkenlerine karşı  da artmış inflamatuar yanıtın ortaya çıkabileceğini göstermektedir.

Sosyal İzolasyon İnflamasyona Nasıl Yol Açıyor?

Koronavirüs hepimizin gündeminde ve COVID-19 ile mücadelede sosyal mesafenin korunması ana önlem. Evimizde izole olduğumuz şu sıralar sizde kendinizde değişiklikler hissettiniz mi? Cevabınız evet ise bu çok normal. İnsanlar, sosyal türlerdir ve diğer insanlarla etkileşime girmek bizim için mutlak bir gerekliliktir aslında. Sosyal etkileşimlerimizi kısıtladığımız bu süreçte bu eksikliği sosyal medya ile doldurmaya çalışıyoruz. Ne yazık ki fiziksel etkileşimi karşılamıyor. Bu yüzden sosyal izolasyon bizim için bir sosyal stres etkeni olmaktadır. Vücudumuz stres etkenlerine çeşitli cevaplar verir, bazı araştırmalar inflamasyonun da bunlardan biri olduğunu gösteriyor.

Meta analizlerden elde edilen sonuçlar, inflamasyonu gösteren C-reaktif protein (CRP) ve fibrinojen  biyobelirteçleri ile sosyal izolasyon arasında ilişki buldular. Elde edilen diğer bir sonuca göre, yalnızlık ve inflamatuar sitokin IL-6 arasında bir ilişki vardı.

Araştırmalar, stres cevabının oluşmasında etkili olan iki sistemin vücuttaki inflamatuar yanıtın oluşmasında doğrudan etikili olduğunu gösterdi. Bu iki sistem: sempatik sinir sisteminin “savaş ya da kaç”  mekanizması ve “stres hormonu” olarak bilinen kortizolun salgılanmasını sağlayan hipotalamus-hipofiz-adrenal aksıdır.

Bazı araştırmalar ise sosyal izolasyonun inflamasyona yol açmasını evrimsel açıdan ele almaktadır. Kişi sosyal olarak izole edildiğinde saldırı veya yaralanma olasılığı artar. Çünkü etrafında onu koruyabilecek başkaları yoktur. Bu nedenle, kişi sosyal olarak izole edildiğinde inflamatuar yanıtın aktivasyonu, artan bu tehdide biyolojik olarak yanıt vermeye hazır olacağından evrimsel avantaj sağlayabilir. Öte yandan, sosyal bağlarımız da kişiden kişiye bulaşabilecek hastalık ve virüslerle doludur. Bu yüzden, artan sosyal bağlar, bu tür patojen maruziyetine karşı artan antiviral korumayı gerektirir.

İnflamasyon Depresif Davranışlara Sebep Olabilir

Siz de hastalandığınızda kendinizde haz yitimi, iştah kaybı, uykusuzluk ve bitkinlik gibi değişiklikler olduğunu hissetmişsinizdir. Tüm bunlar, kişinin hastalık sürecinde önceliklerini belirmesini sağlayan adaptasyon davranışlarıdır. “Hastalık davranışları” olarak adlandırılan bu tutumların, enfeksiyona kısa süreli (akut) olarak sitokinlerin, doğal bağışıklık sisteminin etkinleştirilmesiyle ortaya çıktığı sanılmaktadır. Sitokinler ayrıca nöral devreleri ve nörotransmitter sistemlerini etkileyerek davranışsal değişikliklere neden olabilir. Bu yüzden, yüksek inflamatuar sitokinlere uzun süre maruz kalma, nöropsikiyatrik bozukluklara, özellikle depresyona yol açabilir.

Fiziksel Aktivite İnflamasyonu Azaltıyor

Fiziksel aktivitenin önemi sürekli olarak vurgulanır. Hatta bazı araştırmalar tutarlı bir kanıt bulamasalar da fiziksel aktivitenin artan IQ puanı ile ilişkilendirmişlerdir. Fiziksel olarak aktif olmanın kronik inflamasyonla ilgili biyobelirteçlerde de azalmaya neden olduğuna dair kanıtlar vardır. Düşük seviyeli sistemik inflamasyonun çeşitli hastalıkların başlatılmasında veya şiddetlenmesinde rol oynadığını gösteren çalışmalar var ve fiziksel aktivite inflamasyonu azaltmak için bir yol olabilir. Fiziksel aktivitenin inflamasyonu nasıl azalttığı kesin olarak bilinmemekle beraber birçok mekanizmanın etkili olduğu düşünülüyor. Örneğin, yüksek fiziksel aktiviteye sahip bireylerde, doğal bağışıklığın ve diğer inflamatuar süreçlerin etkinleştirilmesinde görevli Toll Benzeri Reseptör 4 (TLR4)’ün gendeki ifadesinin anlamlı derecede düşük olduğu bulunmuştur. Bir başka görüş de fiziksel aktivitenin doğrudan inflamatuar yanıta etki etmediği, vücuttaki yağ veya beden kitle indeksi aracılığıyla inflamatuvar belirteçlere etki ettiği yönündedir.

Koronavirüs ile mücadele ettiğimiz bu süreçte evde kalalım ve fiziksel aktivitemizi ihmal etmeyelim.

Hazırlayan: Belemir Uzun

Kaynaklar

Smith, K. (2020). The association between loneliness, social isolation and inflammation: A systematic review and meta-analysis. Neuroscience & Biobehavioral Reviews. doi:10.1016/j.neubiorev.2020.02.002 

Leschak, C. J., & Eisenberger, N. I. (2019). Two Distinct Immune Pathways Linking Social Relationships With Health. Psychosomatic Medicine, 81(8), 711–719. doi:10.1097/psy.0000000000000685 

Ge, L., Yap, C. W., Ong, R., & Heng, B. H. (2017). Social isolation, loneliness and their relationships with depressive symptoms: A population-based study. PLOS ONE, 12(8), e0182145. doi:10.1371/journal.pone.0182145 

Felger, J. C., & Lotrich, F. E. (2013). Inflammatory cytokines in depression: Neurobiological mechanisms and therapeutic implications. Neuroscience, 246, 199–229. doi:10.1016/j.neuroscience.2013.04.060 

Flynn, M. G., McFarlin, B. K., & Markofski, M. M. (2007). State of the Art Reviews: The Anti-Inflammatory Actions of Exercise Training. American Journal of Lifestyle Medicine, 1(3), 220–235. doi:10.1177/1559827607300283 

Sickness Behavior: https://en.wikipedia.org/wiki/Sickness_behavior Hikikomori: https://en.wikipedia.org/wiki/Hikikomori


Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir