Stroop Etkisi/Testi
Stroop Etkisi veya Testi psikolojide belirli bir olayda kişinin tepki verme hızını ölçen bir testtir. Rengin ismi kendisinden başka bir renkle yazıldığında rengi söylemek daha fazla zaman alır ve kişinin gerekli bilgiyi gereksiz bilgiden ayırt etmesi gerektiğinden biraz zorlu olabilir ve hata yapmaya müsait bir testtir. Stroop etkisi ilk defa 1935’te John Ridley Stroop tarafından icat edilmiş, sonraki yıllarda çok dallandırılıp geliştirilmiştir.
Stroop etkisinin insan beyninde nereleri etkilediği çeşitli görüntüleme teknileri ile araştırıldığında başlıca iki bölgenin rolü olduğu bulunmuştur. Bunlar anterior singulat korteks ve dorsolateral prefrontal kortekstir. Kelime ve renge baktığınızda her iki bölge de aktif olur ve dorsolateral prefrontal korteks hafıza ve diğer idari işlevlerle uğraşırken, anterior singulat korteks odaklanmayı ayarlar ve uygun yanıtın verilmesini sağlar.
Posterior dorsolateral prefrontal korteks beynin var olan amaca göre uygun kurallara uymasını sağlamaktan görevlidir. Testten önce size kurallar söylendiğinde bu kurallara uymanızı sağlayan bölge posterior dorsolateral prefrontal kortekstir (ne isim ama). Stroop etkisinde bu bölge sadece renk algısından sorumludur. Bu bölge gereksiz bilgiyi ayıklama meşguldür ama kelimenin anlamsal önemi beyin için renk algısından daha önemlidir aslında. Sol dorsolateral prefrontal korteks bireyin renk-kelime zıtlığındaki beklentileriyle daha fazla ilgili iken, sağ dorsolateral prefrontal korteks dikkate bağlı zıtlıkları azaltmayı amaçlar. Mavi ile yazılmış kırmızı sözcüğünü okurken sol dorsolateral prefrontal korteksiniz kırmızı derken, sağ dorsolateral prefrontal korteks mavi demeye çalışır.
Ayrıca posterior dorsal anterior singulat korteks kararın ne olacağını belirlemekten sorumludur. İster yanlış cevap (yazılı olan kelime), isterseniz doğru cevabı (kelimenin yazılış rengi) verin önemli değil. Burada ilgili cevabın ne olacağı belirlendikten sonra anterior dorsal anterior singulat korteks verilen yanıtın doğruluğunu değerlendirir. Aslında bu bölgeler sürekli birbirleriyle etkileşim içindedir ama nihai karar doğru ve yanlış süzgecinden geçirildikten sonra anterior dorsal anterior singulat korteksten çıkar.
Hazırlayan: Çağlayan Taybaş
