Yaşlılık Yeni Nöron Üretimini Engellemiyor

Yaşlılık Yeni Nöron Üretimini Engellemiyor

Yaşlandıkça beyin hücrelerinizi kaybettiğinizi ve yeni nöron üretemediğinizi düşünüyorsanız size iyi bir haberimiz var. Columbia Üniversitesi’ndeki bilim insanları yaygın bir kanı olan yaşlı insanlarda yeni nöronlar üretilmediği düşüncesini çürüttü. İnsanlar hangi yaşta olursa olsunlar yeni nöron üretebiliyorlar. Nörogenez adı verilen bu süreç çocukluktan itibaren hiç sonlanmıyor.

Araştırma ekibi yaşları 14 ila 79 arasında değişen aniden ölmüş 28 kişinin beyinlerini incelediler. Özellikle belleğin merkezi olan hipokampüse ışık tuttuklarında şaşırtıcı bir keşif yaptılar. Yaşlı insanların beyninde binlerce yeni doğmuş nöron bulunuyordu. Bu nöronlar tıpkı genç insanlarda olduğu öncül kök hücrelerden farklılaşmış nöronlardı. Yaşlıların da gençler gibi yeni nöronlar üretiyor olabileceği fikri hipokampüsün genç yaşlı demeden herkeste aynı hacme sahip olmasından geliyordu. Yaşlandıkça bazı nöronlarımızın öldüğünü biliyoruz. Sürekli ölüp yerine yeni hücre gelmiyorsa o bölgede küçülme olmalıydı ama hipokampüste hiç küçülme görülmüyordu.

İleri Okuma: Hipokampüs Nedir?

Kök Hücrelerden Yeni Nöron Üretimi

Nörogenezi tam olarak tespit etmek için araştırmacılar nöronların gelişim sürecinde ürettikleri proteinleri aradılar. Örneğin GFAP ve SOX2 gibi proteinler nöronlara dönüşmekte olan kök hücreler tarafından salgılanırlar. Ekip her yaştan kişinin beyninde bu proteinleri buldu. GFAP, SOX2 ve Ki-67 gibi proteinler hipokampüste yeni nöronların üretildiği dentate girus adlı bölgede sentezleniyordu. Kök hücrelerden yeni nöron üretimi hiçbir zaman durmuyordu.

70 yaşlarındaki insanlar ile 20’li yaşlardaki insanların nöral kök hücreleri karşılaştırıldığında gençler biraz önde gidiyor. Yani gençlerin beyinleri daha fazla nöron üretme kapasitesine sahip ama yaşlıların bu becerileri tamamen körelmiş değil. Hala binlerce kök hücre var ve nörogenez süreci tüm yaş gruplarında çok iyi çalışıyor. Hafızanızı zorladığınızda beyniniz hemen yeni nöronlar üretmeye ve hipokampüsü güçlendirmeye başlıyor.

Nörodejeneratif Hastalıklar İçin Bir Umut Kaynağı

Alzheimer hastalığı ve demans gibi nörodejeneratif hastalıkların yaygınlaştığı günümüzde bu bulgular çok büyük önem taşıyor. Yaşlandıkça beyninizin öldüğünü düşünüyorsanız büyük bir yanılgı içindesiniz. Serebral kortekste yeni nöronlar üretilmediği doğrudur ama en azından hafızanın merkezi hipokampüste yenilenme sürekli devam eder. Yeni nöronlar sayesinde beynin bilişsel ve duygusal yapısı dinç kalabilir.

İleri Okuma: Alzheimer Hastalığı Nedir?

Amerika’da Columbia Üniversitesi’nde çalışan nörobiyolog Mauro Boldrini yaşlı kişilerde yeni nöronlar üretilmesinin harika bir gelişme olduğunu belirtiyor. Ancak bu yeni doğmuş nöronların gençlerdeki yeni nöronlara kıyasla daha az sinaps yapabilme kabiliyetinin olduğunun da altını çiziyor. Beynimizdeki kök hücreler de yıllar içinde yaşlanırlar, bazı mutasyonlara uğrarlar. Kök hücre çok sağlıklı kalsa bile damarlar yaşlanır. İç ve dış etkenler beyni sürekli yıpratır.

Hazırlayan: Çağlayan Taybaş

Kaynak

https://www.zmescience.com/medicine/humans-new-neurons-0432423/


Çağlayan Taybaş

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Moleküler Biyoloji ve Genetik mezunuyum. Şu an klinik araştırma sektöründe çalışıyorum. Bilimsel araştırmaların yanında başlıca hobilerim satranç, bisiklet sürmek, pilates ve latin dansları oldu. Mezun olduktan sonra askere gitmeden önce sinirbilim.org'u kurdum. Şu an iş ve özel hayatım çok yoğun olduğu için eskisi gibi yazamıyorum. Bana herhangi bir soru sormak isteyen varsa c.taybas@gmail.com'a mail atabilirler.

One thought on “Yaşlılık Yeni Nöron Üretimini Engellemiyor

  • 12 Mayıs 2018 tarihinde, saat 15:39
    Permalink

    Siteniz gerçekten çok güzel, ilgiyle takip ediyorum. Umarım çok daha fazla kişiye ulaşır.

    Yanıtla

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir