Concerta Kullanacakların Mutlaka Bilmesi Gereken Şeyler

Okul sezonu açıldıkça dikkatini toplamakta zorluk yaşayan birçok kişi çözümü Concerta gibi uyarıcı ilaçlarda buluyor. Bu ilaçların hepsi bir psikiyatristin kırmızı reçeteyle yazdığı ilaçlardır. Ancak birçok şeyin olduğu gibi bu hapların da karaborsası bulunuyor. İnsanlar yasal veya yasadışı yöntemler ile bunları temin edebiliyor. Eğer bir psikiyatrist sizin Concerta gibi bir ilacı kullanmanızı öneriyorsa onu kullanın. Çünkü ilacın yararlarının yan etkilerinin getireceği rahatsızlıktan daha fazla olacağını düşündüğü için yazmıştır. Bu şekilde kullanmakta bir mahzur yoktur. Ancak kendi başınıza karar verip Concerta alıyorsanız bu yazımızı dikkatli okumanızı öneririz.

Concerta Nedir?

Öncelikle Concerta’nın nasıl bir ilaç olduğunu tanımlayalım. Bu ilaç başlıca dikkat eksikliğine bağlı hiperaktivite bozukluğu (DEHB) hastaları için yazılmıştır. DEHB’i olan kişilerin belirtilerini azaltmak için kullanılan bir merkezi sinir sistemi uyarıcısıdır. Çocuklarda, gençlerde ve 65 yaşına kadar yetişkinlerde çeşitli dozlarda kullanılabilir. Odaklanmayı artırır ve dikkat dağıtıcı dürtülerin bastırılmasına yardımcı olur. Bu yönüyle öğrenciler sınavlara çalışmak için Ritalin, Concerta gibi ilaçlara epey rağbet edebiliyorlar. Etken maddesi metilfenidattır. Metilfenidat Ritalin’in de etken maddesidir. FDA’e göre metilfenidat içeren ilaçlar bağımlılık yapıcı etkiye sahiptir. Bu yüzden insanlara kontrollü bir şekilde verilmeli ve kullanılmalıdır.

Amerikan Pediatri Akademisi 6 yaşından küçük çocuklarda şu uyarıyı yapıyor. Ebeveynlerin ilaç kullanımından önce davranışsal terapi yöntemlerine başvurmasını salık veriyor. 6 yaşından sonra DEHB tedavisinde FDA onaylı ilaçlar kullanılabilir. Ancak önce davranışsal terapi yöntemlerine başvurmak daha sağlıklıdır. Amerika’da Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü (National Institute of Mental Health) ise şunu tavsiye ediyor. Hastaların Concerta gibi ilaçları terapiler ile birleştirmesinin en etkili tedavi planı olduğunu söylüyor.

Ritalin Gibi Uyarıcı İlaçları Alırken 2 Defa Düşünün!

Concerta Nasıl Kullanılmalıdır?

Öncelikle şunu belirtmeliyiz. Hangi ilaç olursa olsun bir ilacın kullanım şeklini hekim belirler. Tıpta hastalık yoktur, hasta vardır. Hiçbir ilacı doktorunuza danışmadan sadece prospektüsüne bakarak kullanmayın. Doktorunuzdan gerekli talimatları aldıktan sonra prospektüsü okuyabilirsiniz. İlacın kullanım şekline, doz aşımında yapılması gerekenlere bakabilirsiniz. Prospektüsü okuduktan sonra bir sorunuz olursa doktorunuza veya eczacınıza sorabilirsiniz.

Concerta günde bir defa yiyecekle veya tek başına ağız yoluyla alınan bir ilaçtır. İlk doz genelde sabahları alınır ve her gün aynı saatte alınması daha etkili sonuç verir. Her hap suyla beraber içilmelidir. Hapı yutmakta zorlananlar için doktorlar farklı ilaçlar önerebilirler. Haplar hiçbir zaman çiğnenmemeli veya parçalanmamalıdır. Her ilacın hesaplanan bir kana karışma hızı vardır. Bundan dolayı ilacı küçük parçalara ayırmanız kana olması gerekenden daha hızlı karışmasına neden olur.

İlaç Dozları ve Tolerans

İlaç 18 mg, 27 mg, 36 mg veya 54 mg’lık dozlarda alınabilir. Çocuklarda ve gençlerde 54 mg’ın üstüne çıkılmamalıdır ama yetişkinlerde 72 mg’a kadar çıkılabilir. İlacın dozu gün içinde kontrollü bir şekilde gün boyu kanda bulunacak şekilde ayarlanır. Hemen kana karışıp karaciğer tarafından parçalanmaz. Tedavi süresince doktorunuz bazen Concerta almaya ara vermenizi isteyebilir. İlaca ara verilen dönemlerde DEHB belirtilerinin ne durumda olduğunu kontrol edecektir.

İlacı uzun süre kullanırsanız birçok ilaç gibi Concerta da vücudunuzda tolerans yaratabilir. İlaç toleransı olduktan sonra aldığınız haplardan bir fayda görmemeye başlarsınız. Eğer her zaman aldığınız dozun rahatsızlık belirtilerini gidermeye yetmediğini fark ederseniz hemen doktorunuza başvurun.

Concerta’nın Potansiyel Yan Etkileri

Vücudumuza aldığımız birçok ilacın yan etkisi vardır. Sadece ilaçlar değil, sebze ve meyvelerin bile fazla yendiğinde çeşitli yan etkileri görülür. Concerta gibi zihinsel durumumuzu etkileyen ilaçların birçok yan etkisi görülebilir. Bunların en yaygınları iştahsızlık, ağız kuruluğu, uyku bozukluğu, bulantı hissi, karın ağrısı, fazla terleme, endişe, kilo kaybı ve huzursuzluk hissidir. Nadiren de olsa çift görme, çocuklarda büyüme geriliği ve nöbet geçirme riski vardır.

Çok dikkat gerektiren işler yapıyorsanız bu ilaçtan uzak durmanız gerekebilir. Araba kullanmak, kazaya neden olabilecek şekilde çalışmak ilaç kullanırken riskli olabilir. Yan etkiler ilacı kullanma zamanınıza göre farklılık gösterir. İlk başladığınız günlerde olursa veya sizi çok rahatsız ederse mutlaka doktorunuz ile görüşmelisiniz.

Tıbbi Geçmişiniz Çok Önemli

İlaç kullanmaya başlamadan önce ailenizde ve sizde kalp damar hastalığı olup olmadığını söyleyin. Geçmiş yıllarda Concerta alan ve kalp rahatsızlıkları bulunan bazı hastalar ile ilgili raporlar yayınlandı. Bazılarının ani bir şekilde kalp krizi geçirdiği ve öldüğü bildirildi. Bunun yanında tansiyonun yükselmesi de ilacın yan etkilerinden biri olabilir. Merkezi sinir sistemini uyaran ilaçlar nabzı ve tansiyonu artırabiliyorlar. Nabız, tansiyon, solunum hızı gibi hayati değerler hastalarda sürekli kontrol altında olmalıdır. Göğüs ağrısı, nefes darlığı ve bayılma gibi belirtilerde hemen doktorunuzu arayın.

Hekiminize tüm bedensel ve ruhsal şikayetlerinizi açmalısınız. Ailenizde veya sizde intihar düşünceler, bipolar rahatsızlık ve depresyon gibi rahatsızlıkların olması ciddi önem taşır. İlaç şirketi Janssen Pharmaceuticals Concerta kullanmadan bazı testler yapılmasını öneriyor. Hastalarda Tourette sendromu, bipolar bozukluk taraması yapılmasını tavsiye ediyor. Bunun yanında daha önceden başka uyarıcı ilaçlar kullanıp kullanılmadığının da kontrol edilmesi salık veriliyor. Sinir sistemi uyarıcıları çocuk ve gençlerde psikotik/manik belirtileri tetikleyebilir. Nadiren de olsa kullanıcılarda halüsinasyonların görülmesi rapor edilmiştir.

Concerta, Adderall gibi dikkat eksikliği giderici ilaçların çoğu farklı amaçlar doğrultusunda kullanılabiliyor. Bu amaçların başında sınavlara hazırlanmak geliyor. Maalesef ülkemizde liseye geçiş, üniversiteye geçiş gibi sınavlar hep ezbere ve rekabete dayalıdır. Böyle olduğu için insanlar işlerini kolaylaştırmak için takviye peşinde koşuyorlar. Masa başında fizik problemleri çözmek bana hep sıkıcı gelmiştir. İşimize yaramayacak şeyleri ezberlemek hiç kimse için kolay değildir. Bunların üstesinden daha kolay gelmek için Concerta gibi ilaçlar tercih edilebiliyor.

Adderall ile Zekânızı Artırmayı Düşünüyorsanız Yanılıyorsunuz

Hazırlayan: Çağlayan Taybaş

Kaynaklar

1. https://www.drugs.com/tips/concerta-patient-tips
2. https://www.additudemag.com/concerta-frequently-asked-questions/
3. https://www.additudemag.com/medication/concerta/
4. https://www.psycom.net/concerta-methyphenidate-hcl/