Broca Afazisi

12 Temmuz 2018 Hasan Acar

Beyin 1,5 kg kütleli bir organdır demek ne kadar basit bir tanımlama olurdu değil mi? Senfoni orkestrasını düşünelim, içerisinde birden fazla müzik aleti ve müzisyeni bulundurması ve hepsinin organize olup bizlere eşsiz bir müzik keyfi sunması, orkestra şefi önderliğinde olmaktadır. Beynimiz için de bunu söylemek mümkündür. Fakat hepimiz çok şanslı değiliz. Beyindeki farklı bölgelerin hasar alması sonucu temel işlevlerimizden bazılarını yerine getiremeyebiliyoruz. İletişim bunun en iyi örneklerinden biridir. En basit tanımıyla kendimizi ifade etmemizi sağlayan bir araçtır diyebiliriz. Broca afazisi, beynin sol yarımküresinde Broca alanı adı verilen bölümün hasar görülmesiyle ortaya çıkan konuşma bozukluğudur.

Broca Alanı: İletişimin Merkezi

İletişimi sağlayan en önemli organımız dildir. Dilimizi ne kadar etkili kullanıyoruz? Kendimizi ne kadar iyi ifade edebiliyoruz? Bu gibi soruların cevaplarını araştırmak yerine daha temel bir konu üzerinde duracağız. Düşünsenize arkadaşlarınız hararetli bir şekilde dün akşamki maçı tartışıyorlar. Sizin de söylemek istediğiniz birçok şey var. Fakat sadece ‘tan’ diyebiliyorsunuz. Evet, tek bir kelime üç harfli ‘tan, tan, tan, tan’ bununla hayatınızı devam ettirmek nasıl olur? Bu durumu yaşamış biri bu dünyadan göçtü gitti. Neler yaşadı? İlk önce afazi kavramını ele alalım. Beynimiz sağ ve sol yarım kürelerden oluşmaktadır. Dil şebekesiyle ilgili olan bölüm sol yarım küredir. Broca Afazisi ise beynin sol yarım küresinde dil ile ilgili olan bölümün hasar alması sonucunda oluşur.

Fransız hekim ve antropolog Pierre Paul Broca patoloji alanında çalışmış ardından öğretim üyesi olarak kariyerine devam etmiştir. Broca, adını ilk olarak Mösyö Tan vakasıyla duyurmuştur. Peki nedir bu Mösyö Tan vakası?

Mösyö Tan Vakası – Broca Afazisi

Leborgne adlı hasta bir bacağında flebit (bacaktaki yüzeysel toplardamarların ya da bacak leğen kaslarındaki derin toplardamarların iltihabı) gelişmesiyle yattığı servisten Broca’nın servisine nakledilir. Leborgne tek bir hece “tan” diyebilmektedir. Leborgne’in bacağındaki flebitten ziyade ün kazandığı “tan” kelimesi Broca’nın ilgisini çekmiştir. Mösyö Tan bir süre sonra ölür. Broca tarafından otopsisi yapılır. Broca hastasının beyninde konuşma bozukluğuna sebep olan hasarı aramaktadır. Yapılan otopsi sonucunda beynin sol frontal lobunda bir çukurlaşma ve erime olduğu gözlemlenmiştir. Broca’ya göre bu bölge konuşmadan sorumlu bölgedir. Broca “Biz sol beynimizle konuşuruz” demiştir. Bu bölgeye bugün Broca Alanı denmektedir.

En başta bahsettiğimiz gibi beynin sadece derin yarıklar ve şişkin kıvrımlardan oluşan 1.5 kg’lık bir kütle olduğunu düşünemeyiz. Çok temel bir konu olan Broca afazisi hakkında bahsetmeye çalıştık. Fakat bunun gibi birçok vaka var ki geleceğe ışık tutmuş ve dersler alınmasını sağlamıştır. Vücudunuzu kontrol eden bir organınız var. Kafatasınızla korunuyor, içerisinde öyle bir ağ sistemi var ki aldığı komutları bir anda yerine getiriyor. Bunu hayal etmek bile heyecan veriyor. Günümüzde sinirbilim başlığı altında farklı disiplinler bir araya geliyor ve beyni anlamaya çalışıyorlar. Umarım gelecekte bulduğumuz birçok sorunun cevabı hayatımıza değer katar.

Hazırlayan: Hasan ACAR