Kadın Beyni ve Erkek Beyni Diye Bir Kavram Yoktur

27 Şubat 2016 Çağlayan Taybaş

Sizin beyninizin cinsiyeti ne? Dişi beyinli misiniz yoksa erkek beyinli ya da ortaya karışık mı? Ticari olarak çok kullanılan bir kavram daha tarihe karıştı. Yapılan çalışmalar gösteriyor ki beynin bazı bölgelerinde cinsiyete bağlı farklılıklar olmasına rağmen hiç kimse kadın beyni ve erkek beyni diye bir ayrım yapamaz. Aslında cinsiyete bağlı olan farklılıklar bile hâlâ tartışma konusu. Bu konuda da tam bir mutabakata varılabilmiş değil. Cinsiyete özgü bazı farklar var diyelim. Örneğin kadınlar daha iyi empati yapar, erkekler daha iyi problem çözer. Ancak iyi empati yapmanız sizi dişi beyinli yapmaz. Nasıl ki beyninizin sağ ve sol yarımküresini baskın olarak kullanmıyorsunuz, aynı şekilde beyin dişi veya erkek olarak da tanımlanamaz. Maalesef ısrarla kadın beyni, erkek beyni diye anlatanlar var.

İleri Okuma: Empatinin Biyolojik Kökeni ve Beyindeki Yeri

Kadınlar ve Erkekler Farklı Şekilde Düşünebiliyorlar Ama Bu Beyne Cinsiyet Atfetmek İçin Yeterli Değil

Uzun bir süredir kadın ve erkeklerin farklı beyin yapılarına sahip olduğu düşünülüyordu. Daha önceden yapılan çalışmalar bu görüşü doğrulayan bazı kanıtlar sunmuştu. 2014 yılındaki bir araştırma erkeklerin beyin yarımkürelerinin içinde daha fazla bağlantı olduğunu, kadınların ise beyin yarımküreleri arasında daha fazla bağlantı olduğunu öne sürmüştü. Başka bir çalışma ise böyle bir ayrım yapabilmenin mümkün olmadığını öne sürdü.

Kadın beyni ve erkek beyninin farklı şekilde düşündüğü ile ilgili kanıtlar var ama bu beyne cinsiyet atfetmek için yeterli değil. Örneğin, dil bilimci Deborah Tannen 20 yıl boyunca kadınların ve erkeklerin konuşmalarının kayıt ve analizini yaptı. Bu çalışmalarda Tannen kadınların ve erkeklerin farklı şekillerde düşünüp dili farklı kullandıklarını keşfetti.

Erkekler dili daha çok fikirlerini ifade etmek ve problem çözmek için kullanıyor. Kadınlar ise dili daha çok endişelerini, günlük deneyimlerini ve sıradan düşüncelerini paylaşmak için kullanıyor.
Erkekler dili grup içindeki bağımsızlıklarını ve yerlerini korumak için kullanıyor. Kadınlar dili bağlantı kurmak ve yakınlık duygusu yaratmak için kullanıyor.
Erkekler problemlere saldırırken kadınlar dinlemeyi, destek vermeyi ya da anlayış göstermeyi tercih ediyor.

Erkek veya Kadın Beyni Birbirinden Üstün Değil

Tannen, düşünme şekillerini yansıtan erkek tarzı ya da kadın tarzı dil kullanımlarında birinin diğerinden daha iyi olmadığına dikkat çekiyor; iki tarz birbirinden sadece farklı, üstünlük diye bir şey yok. Tannen ayrıca kadın ve erkeklerin bu farklılıkların farkında olmaları ve duyguların incinmesini ve yanlış anlaşılmaları azaltarak cinsiyetler arasındaki iletişimi artırmaya dikkat etmeleri gerektiğini ekliyor.

İsrail’de Tel Aviv Üniversitesi’nde çalışan psikologlar 1,400’den fazla insanın beyin MRI’larını çektiler ve sonuçları karşılaştırdılar. Ekip katılımcıların kişilik özelliklerini, ilişkilerini, faaliyetlerini ve tavırları da dahil olmak üzere çok sayıda değişkeni hesaba kattılar. Bir sonraki aşamada kadın ve erkeklerde ortak olarak görülen ve farklı olan özellikleri kategorilere ayırdılar. Tüm istatiksel hesaplamaların sonucunda kadın ve erkek beyinlerinin birbirinden ayrılabilecek kadar keskin özelliklere sahip olmadığı görüldü.

Hazırlayan: İrem Havle