Serotonin

29 Şubat 2016 Çağlayan Taybaş

Serotonin halk arasında mutluluk hormonu olarak bilinen beyindeki bir monoamin nörotransmitter (5-HT) maddedir. Muz gibi yiyeceklerde bolca bulunan triptofandan üretilen serotonin hormonu sindirim sisteminde, kan hücrelerinde ve merkezi sinir sisteminde çok önemli görevler üstlenir. Her ne kadar popülaritesini beyindeki mutluluk ve iyi hissettirme görevlerine borçlu olsa da vücuttaki serotoninin 90%’ı sindirim sistemindeki enterokromaffin hücrelerinde bulunur ve bağırsak hareketlerini düzenlemek için kullanılır.

Serotonin Beyinde Rafe Çekirdeklerinde Üretilir

Serotoninin beyindeki üretim merkezi Rafe çekirdeğidir, buradan çeşitli bölgelere dağıtılır ve ruh hali, iştah ve uykunun düzenlenmesinde kullanılır. Mutluyken insanların karnı pek acıkmaması ve uykusunun gelmemesinin arkasında yatan sır da buradan gelir. Ayrıca hafıza ve öğrenme işlevlerinin düzenlenmesinde de büyük rolü vardır. Hangi bilgilerin kalıcı hafızaya aktarılacağı ile ilgili bu hormon doğrudan faaliyet gösterir. Keyif alınarak yapılan işte öğrenmenin daha fazla olması da bununla ilgilidir.

Serotonin Birçok Bölgede Faaliyet Gösterir

Serotonin beyin bölgelerinde bulunan yeme, uyku ile duygusal davranışları düzenleyen ve hayati bir rol oynayan merkezi sinir sisteminin önemli bir nörotransmitteridir. Rafe çekirdeğinin bağlantı kurduğu birçok bölge vardır; ön beyin, orta beyin, hipotalamus, talamus, amigdala, striatum gibi bölgelerin belirli alanlarında ve korteksin büyük bir bölümünde dopamin içeren çekirdeklere dağılmıştır. Rafe çekirdeklerinin biyolojik ritmin düzenlenmesinde de önemli etkileri bilinmektedir. Uyku uyanıklık döngümüzde biyolojik ritmin baş kahramanı olan suprakiazmatik çekirdek ile etkileşim içindedir.

Serotonin Vücutta Çok Sayıda Görev Alır

Serotonin başlıca sindirim sisteminde görev almasının yanında, beynimizdeki nöron ağlarını düzenleme özelliğine sahip önemli bir hormondur. Bu nöron ağları sirkadyan ritimler, algılama gibi önemli işlevler dahil olmak üzere çok önemli görevleri vardır. Bu molekülün salgılama mekanizmasının düzenlenmesi birçok rahatsızlıkta kullanılan tedavi metotlarından biridir. Bir nörotransmitter olarak büyüme, üreme, davranış ve yaşlanma gibi çok geniş bir yelpazede vücudun çeşitli bölgelerinde görevlere sahiptir. Bu hormonun eksikliği üzerine yapılan çalışmalar serotonin eksikliğinin ölümcül olacağını göstermiştir. C. elegans solucanlarında yapılan deneylerde serotonin hormonun çeşitli maddelerle azaltılması sonucu solucanlarda obezite ve değişik gelişim bozuklukları ortaya çıkmıştır. Aslında depresyondan obeziteye kadar neredeyse tüm rahatsızlıkların serotonin salgılama sistemiyle bir ilişkisi vardır.