Alzheimer Nedenleri Nelerdir? Dikkat Etmeniz Gereken Noktalar!

21 Şubat 2017 Damla Uludağ

Son zamanlarda bağırsaklarımız için ”ikinci beyin” terimini sıkça kullanmaya başladık. Bağırsaklar bu terimin hakkını veriyor gibi gözüküyorlar. Alzheimer hastalığı gibi sorunlar ilk olarak beyinde başlar. Böyle hastalıklarda bağırsaklar belirtileri artırabilir. Bunun için bedenimizdeki sorunlara bütüncül yaklaşmamız gerekiyor. Alzheimer nedenleri beynimizin değil de bağırsaklarımızın içinde olabilir mi?

İsveç’te Lund Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma bağırsak bakterileri ile Alzheimer hastalığı arasında ilişki buldu. Bağırsaktaki bakteriler Alzheimer hastalığının ilerlemesini hızlandırabiliyor. Araştırmacılara göre bu sonuçlar, Alzheimer hastalığının önlenmesine ve tedavisine yönelik yeni fırsatların kapılarını açıyor.

Mikrobiyota Alzheimer Nedenleri Arasında Olabilir

Bağırsaktaki bakteriler bağışıklık sistemi, bağırsak mukozası ve beslenme arasındaki etkileşim yoluyla nasıl hissettiğimiz üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bağırsak mikrobiyotasının bileşimi, Alzheimer gibi hastalıklar üzerinde araştırma yapmak için büyük önem taşır. Bağırsak mikrobiyotasının bileşiminin tam olarak nasıl oluştuğu bakterilere, genlerimize ve beslenmemize bağlıdır.

Araştırmacılar, hem sağlıklı hem de hastalıklı fareler üzerinde çalıştılar. Alzheimer hastalığı olan farelerin sağlıklı farelere kıyasla farklı bir bağırsak bakteri bileşimine sahip olduklarını keşfettiler. Bağırsakta bakterileri ile hastalık arasındaki ilişkinin daha iyi test edilmesi gerekiyordu. Bunun için tamamen bakteri içermeyen farelerde Alzheimer hastalığını incelediler.

Bakteri içermeyen farelerin beyinlerinde beta-amiloid plak miktarında azalma görüldü. Beta-amiloid plaklar, Alzheimer hastalığında sinir liflerinde oluşan topaklardır. Bilim insanları Alzheimer nedenleri arasında beta amiloid plaklara çok önem veriyorlar.

Bağırsak Bakterileri Ne Yememiz Gerektiğini Söylüyor

Bağırsaktaki Bakteriler Beta Amiloid Plaklarını Artırabiliyor

Araştırmacılar bağırsak florası ile hastalığın oluşumu arasındaki bağlantıyı açıklığa kavuşturmaya çalıştılar. Bunun için bağırsak bakterilerini, hastalıklı farelerden mikropsuz farelere aktardılar. Farelerin, sağlıklı farelerden bakteri alıp almadıklarına kıyasla beyninde daha fazla beta-amiloid plak geliştirdiklerini keşfettiler.

Dr. F.Hallenius, “Bağırsaktaki bakteriler ile Alzheimer hastalığı arasında doğrudan nedensel bir bağ olduğunu gösterdiği için çalışmamız benzersiz” açıklamasını yapıyor. Ek olarak, bakteriden tamamen yoksun olan farelerin beyninde çok daha az beta-amiloid plak geliştirdiğini de belirtmiştir. Alzheimer nedenleri üstünde çalışan ekip için bu bulgu harika bir ilerlemedir.

Sonuçlar Alzheimer hastalığının önlenmesine yönelik yöntemlerin araştırılmasına başlanabilineceği anlamına geliyor. Araştırmacılar, Alzheimer hastalığının gelişiminde bakterilerin rolünü araştırmaya başladı. Yeni probiyotikler ile bağırsak mikrobiyotasının düzenlenmesi Alzheimer hastalığında yeni tedavi seçenekleri sunabilir.

Alzheimer Hastalığı’nın Hücresel Boyutu

Alzheimer hastalığı kısa süreli hafıza kayıplarıyla başlar. İlerleyen zamanlarda motivasyon kaybı, konuşma güçlükleri gibi ciddi bilişsel işlev bozuklukları görülebilir. Sebebi tam bilinmiyor ancak hem genetik hem de çevresel etkenlerden ortaya çıkıyor. Kadın ve erkeklerde farklı hızda ilerleyebiliyor. Nöronlarda bozulmalar sonucu amiloid plakları oluşuyor. Bunun yanında hücre içi iskeletin temel parçası mikrotübüller üzerindeki tau proteinleri nörofibriler yumaklar oluşuyor. Artık nöron tamamen işlev göremez hale geliyor.

Alzheimer Hastalığı Lokus Seruleusta Başlıyor

Alzheimer nedenleri ve hastalığın nasıl ilerlediği ile ilgili araştırmalar lokus seruleusu gösteriyor. Lokus seruleus beyinde noradrenalinin üretildi beyin bölgesidir. Bu alan Alzheimer hastalığının gelişiminde kritik bir rol üstleniyor olabilir. Southern California Üniversitesi’nde yapılan araştırmalar bu bölgenin hastalığın sıfır noktası olduğunu gösteriyor.

Lokus seruleus beyin sapında bulunan küçük bir bölgedir ama noradrenalin salgıladığı için çok sayıda metabolik işlevle bağlantılıdır. Örneğin kalp-damar ve dolaşım sistemi, dikkat, bellek, bilişsel işlevler ve yeni bilginin algılanması lokus seruleusun dahil olduğu olaylardan bazılarıdır. Ayrıca bu bölge stres ve anksiyetenin düzenlenmesine de katılır. Başlıca görevlerinden biri hormon ve nörotransmitter olan noradrenalin salgılanmasıdır. Adrenalin salınımı savaş ya da kaç tepkisinin gerçekleştirilmesine yardımcı olur. Nöradrenalin vücutta nabzı, kan şekerini ve kanın akış hızını etkileyebilir. Bu hormon omurilik, serebral korteks ve limbik sistemde önemli görevler üstlenir.

Alzheimer Hastalığının Başlangıç Noktası Bulundu: Lokus Seruleus

Fazla Uyumak Beyne Zarar Veriyor

Alzheimer nedenleri üzerine bir araştırma da Amerika’da Boston Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yapıldı. Dr. Sudha Seshadri yürüttüğü çalışmada Alzheimer hastalığının gelişmesine uzun uyku süresinin etkisini araştırdı. Araştırmacılar Framingham Kalp Çalışması (FHS) verilerini inceledi. FHS, 1948 yılında, MA, Framingham kasabasında yaşayan 30 ila 62 yaşları arasındaki 5.220 erkeği ve kadınları kaydettirerek başlayan büyük bir topluluk araştırmasıdır. Çalışmanın asıl amacı kalp damar hastalıkları için risk etkenlerini belirlemektir.

Ekip, 9 saat veya daha fazla süreyle düzenli olarak uyuyan kişilerin 10 yıl içinde Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığının, 9 saatten daha az uyuyanlara kıyasla 6 kat daha fazla olduğunu buldu. Çalışma da ayrıca daha uzun uyuyan kişilerin beyin hacminin daha küçük olduğunu keşfetti. Gözlemlerle çalışma arasında nedensellik ilişkisi kurmak çok doğru olmaz. Ancak araştırmacılar aşırı uykunun demans ile birlikte gelen nöronal değişikliklerin bir nedeni olmaktan ziyade muhtemelen bir belirtisi olduğuna inanmaktadır. Yani uyku saatlerini azaltarak demans oluşumunu önlemek muhtemel değil.

Çalışmanın üyelerinden Matthew Pase, “Kendinden bildirilen uyku süresi, 10 yılda klinik bunama riski taşıyan kişileri öngörmeye yardımcı olması için yararlı bir klinik araç olabilir” diyor. Alzheimer nedenleri arasında birçok şeyden bahsediyoruz. Hastalığın neden ortaya çıktığı bilinmiyor. Ancak inflamasyonun temel etkenlerden biri olduğu düşünülüyor. Fazla uyku, lokus seruleus bölgesinin inhibisyonu ve bağırsak bakterileri inflamasyonu işaret ediyor. İlerleyen yıllarda Alzheimer nedenleri de daha çok aydınlatılacaktır. Böylece yeni tedaviler geliştirilebilir.

Hazırlayan: Damla Uludağ

Geliştiren: Serap Kaya ve Çağlayan Taybaş